Vrees voor doemscenario brexit neemt toe

CDA-Kamerlid Jaco Geurts voorziet een tekort aan dierenartsen voor exportkeuringen aan de grenzen met alle gevolgen voor de export van bijvoorbeeld varkens naar Duitsland. ‘De overheid wil de keuringsartsen flexibel gaan inzetten, maar wat als de export naar Engeland straks te veel capaciteit vergt, gaan we ze dan bij controles naar andere landen weghalen?’

Donderdag debatteerde de vaste landbouwcommissie in de Tweede Kamer met minister Carola Schouten (LNV) over de gevolgen van de Brexit voor de Nederlandse land- en tuinbouw.

Voorbereiding

De Kamer maakt zich onder meer zorgen over het geringe aantal– tot nu toe 18 procent – van de exporterende ondernemers die zich voorbereid op een ‘no deal’. De minister claimt dat ze met brexitfiches, advertentiecampagnes en oproepen naar branche-organisaties genoeg op de trom heeft geslagen. Wel beloofde ze dit te blijven doen.

Schade dreigt voor de land- en tuinbouw onder meer door de WTO-tarieven die bij een ‘no deal’ gaan gelden. Alleen al de export van groente en fruit kan dan op een extra kostenpost van zo’n 100 miljoen euro rekenen, becijfert exportverzekeraar Euler Hermes in een brexitrapport.

Bevriende buren

PVV-Kamerlid Barry Madlener suggereerde tijdens het debat dat Nederland gezien de grote exportbelangen op eigen houtje een handelsdeal met de Britten zou moeten sluiten. ‘Straks hebben we een beter handelsakkoord met het ondemocratische China dan met onze bevriende Britse buren.’

Schouten wil van een dergelijke handelspolitiek niets weten. ‘Dan is de kans groot dat de Britten EU-lidstaten tegen elkaar uit gaan spelen en daar de beste deal uit halen.’

De inzet van Nederland is gericht op het maken van goede handelsafspraken met de Britten, maar de bewindsvrouw is niet zeker van een succes. ‘Een ‘no deal’ behoort nog steeds tot de mogelijkheden.’

Deze week werden de regeringsleiders van de 27 resterende EU-lidstaten in Brussel bijgepraat door EU-brexit-onderhandelaar Michel Barnier. Hij vraagt en krijgt meer tijd om met het VK te onderhandelen. Volgens de ervaren Franse politicus is een deal met kalmte en geduld mogelijk, maar is de tijd daarvoor nog niet helemaal rijp. In de onderhandelingen met de Britten blijft de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek het grote struikelblok.

Ondanks het positivisme bij Barnier bood de Britse premier Theresa May bij haar bliksembezoek aan Brussel geen nieuwe openingen voor een brexitakkoord. Ze had vooraf aan de brexittop een ontmoeting met de EU-regeringsleiders, maar mocht de bijeenkomst zelf niet bijwonen. 'Haar politieke boodschap en lichaamstaal waren positief maar inhoudelijk hebben we niets nieuws gehoord', aldus de voorzitter van het Europees Parlement Antonio Tajani.

Harde grens

Een voorstel dat meer onderhandelingsruimte moet bieden is om de overgangsperiode na de brexit te verlengen met een jaar. Die tijd kan dan worden gebruikt om een oplossing te vinden voor de douanecontroles tussen Ierland en het Britse Noord-Ierland. Niemand wil daar een harde grens.

Voor de harde brexiteers is dit een gevoelig punt, maar May wees het niet op voorhand af. Wel benadrukte zij dat die extra tijd naar verwachting niet nodig zal zijn.

Premier Mark Rutte toonde zich na de brexittip 'gematigd optimistisch'dat de EU en het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk toch een akkoord kunnen bereiken over de scheidingsakte. Maar een akkoord mag van Rutte niet leiden tot schade voor de burgers, de boeren en de bedrijven die wel in de EU blijven.

Nederland lijkt te kunnen leven met een verlenging van de transitietijd tot 31 december 2020. Daarvoor moet er wel eerst tot een brexit-akkoord worden gekomen. Volgens Rutte is er 'begrip voor de moeilijke positie van premier Theresa May''. Maar er moet 'ruim voor het einde van het jaar' duidelijkheid komen, zei hij.

De EU-regeringsleiders hebben de Europese Commissie gevraagd de voorbereidingen op een 'no deal brexit', voor als er geen akkoord komt, op te voeren.