Veenweide vraagt radicale aanpak

Het ziet ernaar uit dat bij de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart het klimaat een grotere rol kan gaan spelen dan bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen. In provincies met veenweidegebieden binnen hun grenzen staat de toekomst daarvan hoog op de agenda: de uitstoot van broeikasgassen is daar groot, net als de inklinking van de bodem.

Als het om ons klimaat gaat, zie je dat het moeite kost de opdracht om onze CO2-uitstoot in 2030 te halveren ten opzichte van 1990 goed ingevuld te krijgen.

Klimaatakkoord

In de bijdrage die de sectortafel Landbouw en Landgebruik leverde aan het Klimaatakkoord, wordt ingezet 'op maatregelen die zorgen dat het klimaatdoel voor 2030 gehaald wordt, te weten een reductie van de emissie vanuit de veenweiden van 1 megaton'. Men zet in op onderwaterdrainage en drukdrainage, maar die oplossing zou weleens niet meer dan wishful thinking kunnen zijn.

De International Mire Conservation Group (IMCG), een netwerk van veenspecialisten, stelde in september nog dat het niet vaststaat dat onderwaterdrainage bodemdaling en CO2-uitstoot tegengaat. Deze experts twijfelen aan de analyse van de data en merkten op dat er weinig kritisch gekeken is naar de uitkomsten van de Nederlandse pilots.

Vernatting

De vraag is of het wel verstandig en toekomstgericht is om eerst nog te gaan rommelen in de marge om over een tijdje tot de conclusie te komen dat er voor de veenweidegebieden eigenlijk maar één toekomstmodel is: vernatting. Uit onderzoek blijkt dat een grondwaterstand tussen 20 centimeter onder het maaiveld en het maaiveldniveau het beste is om de uitstoot tegen te gaan.

Daarom zou het in ieder geval de moeite waard zijn als er meer toekomstgericht wordt nagegaan of in veenweidegebieden niet meerdere doelstellingen tegelijk kunnen worden gehaald. Naast bijvoorbeeld die op klimaatgebied zou dat natuurontwikkeling kunnen zijn (de meeste provincies hebben op dat gebied ook nog een flinke opgave liggen).

Maar ook een steeds breder (uit)gedragen verkleining van onze veestapel zou – om te beginnen? – in veenweidegebieden kunnen worden gerealiseerd.

Keuzes

Door boeren er al zo snel mogelijk een palet aan keuzes aan te bieden, uiteenlopend van daar blijven, maar dan met een vorm van paludicultuur (natte teelten), of verplaatsing van het bedrijf naar een andere (niet-veenweide)locatie die is vrijgekomen door een gestopte collega (allebei met financiële en andere steun van de overheid), tot helemaal worden uitgekocht door diezelfde overheid.

Dan zouden er in veenweidegebieden mogelijkheden kunnen ontstaan voor ontwikkeling van veenvormende natuur waarin zelfs CO2 kan worden vastgelegd. Dat laatste (van forse uitstoot naar vastlegging van CO2 in veenweidegebieden) zou weleens snel aantrekkelijker en noodzakelijker kunnen worden dan we nu denken. Vooral ook om de gevolgen van verdere bodemdaling en de daarmee samenhangende kosten te voorkomen.

De vraag is dan of je het wel kunt maken om boeren nu te verleiden tot het maken van de overstap naar een ander, minder klimaatonvriendelijk bedrijfsmodel, als de houdbaarheidsdatum daarvan weleens flink kan gaan tegenvallen.

René van DruenenCoöperatie Agrobosbouw NL