Productschappen verdienen beter

Een door alle partijen ondertekende brandbrief heeft de Tweede Kamer niet weerhouden bij het wegstemmen van de productschappen.

De productschappen hebben de eigen teloorgang voor een flink deel over zichzelf afgeroepen. Jarenlange kritiek is vooral weggeredeneerd en niet opgepakt als ongevraagd advies.

Advies is er zeker gegeven. Het voorstel van LTO om de productschappen af te slanken naar kerntaken is al 3 jaar oud. Maar de hete adem van de tegenstanders is onderschat. Er is geen tempo gemaakt in het uitvoeren van de plannen.

Voor de land- en tuinbouw zijn de productschappen van grote waarde. Ze verbinden de overheid en de sector. Via de productschappen hebben de sectoren invloed op wet- en regelgeving. De productschappen stellen verordeningen vast waar iedereen verplicht aan mee moet betalen. Daarmee zorgen ze voor een eerlijke verdeling van de kosten over iedere belanghebbende.

De grootste tegenkracht van de productschappen ligt bij het verplicht mee moeten betalen aan zaken die door de ondernemer niet worden gezien als eigenbelang. Hoe hoger de aanslag, hoe kritischer de houding.

In het eigentijds aanpassen van de taak zijn de productschappen niet geslaagd, waarbij kan worden vastgesteld dat er onderling grote verschillen zijn. Maar het blijkt dat de goeden moeten lijden onder de kwaden, en dat is extra wrang.

Het bewijst het ontbreken van kennis van zaken van de Tweede Kamer op dit dossier. Of zoals Annechien ten Have het noemde: 'De politici zijn helemaal los van de praktijk.'

Het is spannend hoe het nu verder gaat. Formeel moet de afschaffing van productschappen bij wet plaatsvinden. Dat heeft de nodige voeten in aarde. Een tweede probleem is dat de regering met een financiële kater komt te zitten. En het grootste probleem is hoe je ervoor zorgt dat er een nieuwe aanpak komt, waarin de collectieve belangen van de sectoren zwaar blijven wegen in toekomstige wet- en regelgeving.

Door het verdwijnen van de schappen verliest ook de Sociaal Economische Raad opnieuw aan belangrijkheid. De invloed van werkgevers en vakbonden op het landsbestuur brokkelt verder af.

Minister Kamp moet nog maar eens heel diep nadenken over wat hij gaat doen met de motie.

Berend Santema, bsantema@ltonoord.nl