Boerenvergister in nood en naar zijlijn

Het op halve kracht draaien of het stil moeten zetten van de vergister is een zwarte bladzijde voor het groene en duurzame denken.

De toekomst zag er veelbelovend uit. Maar de inschatting van stijgende energieprijzen door de eindigheid van fossiele energie komt vooralsnog niet uit. Aan de andere kant zijn de beschikbaarheid en de prijs van de bijproducten voor het vergisten dramatisch gestegen.

Je zou kunnen zeggen dat de markt zijn werk doet. Naarmate meer ondernemers zich op deze vorm van energie storten is het ook logisch dat de marges verschralen. Maar dat is het niet alleen.

Het subsidie- en stimuleringsbeleid is minstens zo bepalend voor de huidige situatie. De pioniers van het eerste uur zijn het meest de pineut. De eerste regeling (MEP) bestond uit een vaste subsidie. De regeling had geen relatie met de energieprijs.

De overstap van de MEP naar de SDE-subsidie kent wel een koppeling. Dat is een verbetering voor de latere toetreders, maar is voor de pioniers oneerlijke concurrentie.

Het subsidiebeleid bij onze oosterburen verstiert de concurrentie eveneens. Collega's ontvangen daar twintig jaar lang een gegarandeerde hoge energieprijs. Dan is een bijproduct niet gauw te duur en door de korte afstand stijgt bij ons de prijs extra.

Deze week is de nieuwe SDE-regeling geopend. De overheid kiest puur voor de laagste kostprijs en hoopt in de eerste fase met de laagste subsidie de regeling vol te krijgen.

Feitelijk is het voor agrarische ondernemers financieel niet meer haalbaar en aantrekkelijk om in vergisting te investeren. Vergisten op het agrarische bedrijf wordt domweg aan de weg gezet. Het nieuwe beleid stimuleert vooral industriële grootschalige productie van reststoffen.

Het beleid gaat eraan voorbij dat vergisting op het agrarische bedrijf extra voordelen biedt. Mestvergisting verlaagt de methaanemissie en de vorming van lachgas, het verbetert het kringloopproces en het heeft logistieke voordelen.

De pioniers leverden en leveren een belangrijke bijdrage aan de voortgaande ontwikkeling van de techniek en van de kennis van het vergisten. Daar past geen koude sanering bij, maar het gebeurt wel. Dat mag de lobby van 'groen en duurzaam' niet over haar kant laten gaan.

Berend Santema, bsantema@ltonoord.nl