Vergrijzer laat groei aan de starter

System Admin 21 jul 2012 om 13:30uur

Kunnen jongeren geen boer meer worden, of willen jongeren geen boer meer worden? Die vraag komt op als je ziet dat het aantal bedrijfsopvolgers in vrij hoog tempo daalt.

Slechts een kwart van de ondernemers ouder dan 50 jaar heeft nog een opvolger. Voor het jaar 2000 lag dat op 40%. Meer dan de helft van de ondernemers is ouder dan 50 jaar. Op 18% van alle bedrijven is de ondernemer zelfs de pensioengerechtigde leeftijd gepasseerd.

Nederland steekt nog gunstig af tegen de andere landen van de Europese Unie. Van de 14 miljoen landbouwbedrijven in 2007, werd een derde geleid door pensionado's.

De vergrijzing slaat ook op het agrarisch bedrijf toe. De land- en tuinbouw draagt nu al haar steentje bij aan de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd.

De keerzijde is dat deze ontwikkeling aangeeft dat de animo onder jongeren om ondernemer te worden drastisch afneemt. Maar gaat het om niet kunnen of niet willen?

De voortgaande schaalvergroting legt zonder meer de grootste rem op het kunnen. Het perspectief dat Kees Romijn deze week schildert over de toekomst van de melkveehouderij bevestigt het. De helft van het aantal bedrijven stopt op termijn, ook al groeit de melkproductie met 20% in 2020. Voor andere sectoren is eenzelfde ontwikkeling gaande.

Deze schaalvergroting levert een 'natuurlijk' verloop op. Bedrijven die te klein zijn voor overname, worden toegevoegd aan de groeiers. Maar daar gaat een lange periode van afbouw aan vooraf.

Voor veel ondernemers zonder opvolger is het lang blijven doorboeren een aantrekkelijke keuze. Het feit dat velen zelfs doorgaan na 65 jaar bevestigt het, al gaat het dan meestal wel om een afgeslankt bedrijf.

Er zijn genoeg jongeren die nog steeds heel graag boer willen worden, maar gezond realisme weerhoudt hen uiteindelijk van die keus. De jongeren die wel instappen doen dat voornamelijk op bedrijven met een forse omvang.

Het is, zeker in Nederland, nauwelijks aan de vergrijzing van de sector toe te schrijven dat de toestroom van jonge ondernemers naar de land- en tuinbouw afneemt.

De geboortegolf van na de Tweede Wereldoorlog gaat de komende jaren zorgen voor een nog groter aandeel van oudere ondernemers zonder opvolger.

Hun aandeel in de productie is beperkt, maar zij temperen wel de productiegroei en het overaanbod op de markt. Jonge toetreders mogen blij zijn met de grijze collega's. Kunnen zij extra gas geven.

Berend Santema, bsantema@ltonoord.nl