Handel lost armoede niet op

Handel met armen is uitstekend, maar als alleen de welvarende partij daar wel bij vaart en het ten koste gaat van de armen, dan is er sprake van uitbuiting. Misschien is dit wat zwaar aangezet, maar bijna was het zover gekomen. Bijna had de VOC-mentaliteit de kop opgestoken en had alleen het belang van de handel geteld. Bijna had het Nederlandse beleid zich te zeer laten opstuwen door de vaart der volkeren zoals Chinezen, Koreanen, en Saudi-Arabiërs waarvoor Afrika vooral een wingewest is.
Als het gaat om voedselzekerheid, dan kan het industriële bedrijfsleven daar inderdaad wel degelijk iets aan bijdragen. Maar niet alle bedrijven zijn hetzelfde. Enerzijds zijn er de bedrijven die puur zijn gericht op productieverhoging, zoals de internationale zaaizaad- en kunstmestmultinationals, anderzijds zijn er de bedrijven die zich richten op agro-ecologische boerenlandbouw, maar vooral ook op gezonde voeding.
En juist op dit punt is er een hevige strijd gestreden bij het tot stand komen van de voedselzekerheidsagenda van wat uiteindelijk het ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is geworden, weet Ton Dietz.
De directeur van het Afrika Studie Centrum heeft de gevechten de afgelopen anderhalf jaar van dichtbij meegemaakt. ‘Heel mooi vind ik de functie van speciaal gezant voor ‘Food and Nutrition Security for Development’. En dan vooral wat deze titel betreft’, vertelt Dietz. ‘De persoon in kwestie, Paulus Verschuren, heeft het woord Nutrition erin weten te krijgen en dat is een enorme winst.’

Hightech

De lobby om het voedselzekerheidsprobleem als productieprobleem te bestempelen was enorm, verklapt Dietz. ‘Het bedrijfsleven heeft uit alle macht geprobeerd de hightech, vermomd als voedselzekerheid, in de staatsontwikkelingsgelden te proppen.’
De voedingskant leverde hiertegen veel verzet. En dat verzet kwam vooral uit wetenschappelijke hoek: ‘Er was echt een kloof in Wageningen’, stelt Dietz. ‘Als het woord nutrition achterwege was gebleven, hadden we een heel andere agenda gehad. Dan had het alleen gegaan over hoe de productie van maïs van 3 naar 5 ton per hectare te krijgen.’
Het is dankzij de interventie van Paulus Verschuren dat voedselzekerheid niet uitsluitend wordt benaderd in termen van productie per hectare. De toegang tot gezonde voeding voor de arme bevolking is van minstens zo groot belang.
Dietz is dus erg positief over de manier waarop handel en hulp worden gecombineerd binnen het ministerie van van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. ‘We kunnen een heel evenwichtige aanpak verwachten.’ Maar zo vanzelfsprekend als de Caluwé het doet voorstellen is het dus niet.