Are adopteren voor weidevogel

‘Een aanbeveling van de provincie Fryslân was het uitdragen van wat we doen op het gebied van weidevogelbeheer’, vertelt de melkveehouder. ‘Dit is ook de bedoeling van het praktijknetwerk dat rond Natuurinvest is ontstaan. Ik heb de geldprijs voor de Sulveren Skries, 2.500 euro, ook meteen in het natuurbeheer gestoken. Ik krijg weliswaar geen subsidie, maar ik geloof heilig in dit plan.’
Miedema ten voeten uit. Hij zal en wil voldoen aan een redelijk stuk natuurbeheer. ‘Ik ben geen bioboer, maar verder doe ik er alles aan om de weidevogels in het gebied te trekken. Die horen daar thuis. De biodiversiteit die daardoor ontstaat, is zo belangrijk. Dat geldt niet alleen voor het weidelandschap, maar ook voor de akkervogels in de akkerbouwgebieden.’

Kunstmestverslaafd

Het compensatiegeld voor natuurbeheer wil hij onder meer genereren met Natuurinvest. ‘Ik geloof erin, omdat de biodiversiteit op langere termijn rendabeler is dan een monocultuur aan grassen. Deze zijn als het ware kunstmestverslaafd en halen de fosfaattoestand in de bodem helemaal naar beneden. Fosfaatkunstmest is steeds moeilijker te winnen en stikstofkunstmest slurpt energie. Beide worden ook steeds duurder.’
We moeten terug naar een gezonder bodemleven, dat de kringloop stimuleert en zorgt voor minder plantenziektes, is Miedema’s overtuiging. ‘Waar de weidevogels vertoeven, weet je dat er sprake is van gezonde grond. Daarom is de weidevogel meer dan alleen maar mooi. Op de lange termijn zorgt deze aanpak zelfs voor meer rendement via een gezondere bodem.’

Goede keuze

De zilveren lepel (Sulveren Skries) en het bedrag betekenden dus meer dan de eer. Het onderstreepte voor Miedema dat hij met zijn bedrijf Miedema Natuurlijk een goede keuze heeft gemaakt, hoe jammer hij het ook vindt dat er voor hem even geen reguliere vergoeding voor het weidevogelbeheer klaarligt. Het natuurgebied De Lytse Deelen maakt door bezuinigingen namelijk geen deel meer uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Daardoor kan de overheid er geen subsidie voor verstrekken.
‘De provincie ziet het gebied wel als kansrijk. Toch wil ik tegelijkertijd met Natuurinvest ook aantonen dat weidevogelbeheer zonder vergoeding mogelijk moet zijn’, vertelt de melkveehouder. ‘Burgers kunnen een are adopteren voor jaarlijks 12,50 euro. Opgeteld moet het een bedrag opleveren dat ik anders ook zou krijgen voor gesubsidieerd weidevogelbeheer als compensatie voor minder opbrengst. Het is daarnaast de bedoeling dat de burgers de natuur ook gaan ervaren. Ik laat ze daadwerkelijk zien waarvoor het geld wordt besteed. Ze krijgen er dus een stuk betrokkenheid voor terug.’ Inmiddels hebben al zeventig burgers een are geadopteerd.
Onlangs liet de melkveehouder met partner Janna en kinderen Douwe, Uulkje en Rosa tijdens een kickoff-dag voor Natuurinvest zien hoe hij de ideale bedrijfsvoering ziet om agrarisch natuurbeheer als onderdeel te zien van zijn bedrijfsvoering. Hij wil de burgers laten ervaren wat er gebeurt als een gebied fosfaatarm en stikstofarm wordt. Miedema heeft kruidenrijk grasland. Daarnaast zorgt een hoger waterpeil voor plasdras. ‘De ideale omstandigheid voor de weidevogels’, vertelt hij.
Centraal in zijn bedrijfsareaal heeft hij op 2 hectare grond een plasdras-gebied gecreëerd. Ook de omliggende weilanden hebben daar volgens hem baat bij. ‘Ik heb flink geïnvesteerd in de melkveehouderij en vind het heel normaal om ook iets voor de weidevogels terug te doen.’
Miedema paste zelfs het fokprogramma voor de koeien aan. Hij koos voor een kruising tussen de Holsteiner en de Blaarkop. De kruisingkoe is beter bestand tegen de nattere omstandigheden voor goed weidevogelbeheer. Die kruising zorgt bovendien voor een lichtere koe, die de vochtiger weilanden niet vertrapt. Miedema maait ‘het vogeltjesland’ ook later, in het plasdras-gebied na 15 juni.
‘Het is prachtig om te zien hoeveel vogels er dit jaar zijn. Ik heb gelukkig niet veel last gehad van nesten die door de explosieve groei van het gras door het vroege voorjaar als het ware werden opgetild, waardoor de eieren niet werden uitgebroed. Door geen kunstmest te gebruiken heb ik dat beperkt kunnen houden.’
De melkveehouder gaat dus ver om zijn natuurdoelstellingen kracht bij te zetten. ‘Ik vind dat er niets op tegen is om het ras geschikter te maken voor de drassige omstandigheden van de weilanden.’

Burger op bezoek

Miedema heeft dikwijls groepen burgers op bezoek, aan wie hij zijn aanpak wil laten zien. ‘Groepen op ons bedrijf ontvangen is ook een bewuste keuze. Vaak volstaat onze ruime keuken als ontvangstruimte. Daar kunnen we een groep van dertig mensen in onderbrengen. Ze krijgen uitleg en een rondleiding en worden zo ook gestimuleerd om een are te adopteren. Bij zo’n bedrijfsbezoek zien ze ook het belang ervan.’
Natuurinvest, inmiddels een stichting, kan daarmee in de markt gezet worden. Bedrijfsleven en burgers participeren zo in het natuurbeheer. De burgers kunnen met die adoptie enige continuïteit op het gebied van natuurbeheer waarborgen. ‘De verantwoordelijkheid blijft echter een zaak van de boeren’, benadrukt Miedema. ‘Het agrarisch natuurbeheer moet wel ergens aan voldoen. Het moet iets opleveren voor de natuurkwaliteit.’
De familie Miedema is niet bij de pakken neer gaan zitten toen De Lytse Deelen de EHS-status kwijtraakte. ‘Het heeft ons nog scherper gemaakt. Ik doe er alles aan om die stikstofuitstoot gunstig te reguleren. Ik ken zelfs boeren die betere boter maken van de melk die in een natuurgebied wordt geproduceerd. Deze is minder verzadigd en gezonder. Je moet wel oog houden voor het bedrijfsresultaat. Zonder resultaat is er ook geen natuurbeheer.’
Mondjesmaat weet Miedema dus de weidevogelstand een handje te helpen, nu ook gesteund door de burger. Hij speelt met het waterpeil, gooit ruige mest over de weilanden en trekt daarmee insecten aan, als voer voor de weidevogels. Hij schat dat hij in de weilanden ongeveer 135 broedparen per 100 hectare heeft rondlopen.
‘Ik ben de boerenhonger naar alsmaar meer produceren kwijt, maar blijf natuurlijk wel boer, waar het om het rendement draait.’ Het beheer vervolmaakt wel het boerenbestaan van Miedema. ‘Dat is wat ik met de burgers wil delen.’