West-Europese veeziekten duiken op

Er zijn verschillen in veeziekten tussen de West-Europese en Noord-Amerikaanse opstalsystemen en de weidesystemen van Nieuw-Zeeland en Australië. Wat we hier eigenlijk niet zien zijn E. coli mastitis, zomerwrang, lebmaagverdraaiing, Caecum (darm) torsie en pensacidose. Salmonella komt sporadisch voor. We hebben wel Facial Eczema (leverbeschadiging door mycotoxinen gevormd in afstervend gras), Streptococcus Uberis mastitis, niet-cyclische dieren en haarden van tuberculose.
De systemen beginnen op elkaar te lijken. Daarom sluipt er bij ons ook pensverzuring in, vooral door het voeren van veel voederbieten aan droogstaande koeien, maar mogelijk ook door gras met gebrek aan structuur. E. coli mastitis steekt waarschijnlijk ook de kop op, nu hier stallen meer in komen. Ook zien we wel eens een koe met een lebmaagverdraaiing.
Kreupelheid lijkt ook een verschillend beeld te hebben. In Europa vond ik bij de overgrote meerderheid van kreupele koeien zoolzweren, een paar wittelijndefecten, zo nu en dan een tussenklauw panaritium (kleipoot) en Mortellaro/Digital Dermatitis (DD) was in de jaren tachtig een probleem in opkomst.
In Nieuw-Zeeland leerde ik al snel dat kreupelheid ook een probleem is, maar het beeld is anders: een paar kleipoten, maar Mortellaro/DD is onbekend. Zoolzweren komen sporadisch voor, maar wittelijndefecten zie je bij bijna elke kreupele koe. Vaak is het beeld ernstiger dan in Nederland, met doorbraken naar de kroonrand. In het vroege voorjaar zie je extreem dunne zolen en teenabcessen bij afgekalfde vaarzen. Een beeld van mechanische belasting door lange loopafstanden en duwwedstrijden op de wachtruimte voor de melkstal, al is er een verdenking dat bevangenheid en pensproblemen een onderliggende rol spelen.
Helaas begint ook bij ons DD door te komen. Zelfs op bedrijven met volledige weidegang, al is het beeld tot nu toe anders dan bij aardbeihemangioom, gepaard gaand met hevige kreupelheid. Wij zien meer semigeheelde ronde laesies, die pijnloos zijn. De verwachting is dat met toenemend gebruik van stallen DD een groeiend probleem gaat worden.
Onlangs woonde ik een congres over DD bij. Dörte Döpfer van de universiteit van Madison verdeelde de ziekte in vier stadia: M1 (minieme dipjes in de huid); M2 (actief, pijnlijk aardbeihemangioom); M3 (laesie overgroeid door korstige huid) en M4 (hyperkeratose; grote hoornige randen en uitsteeksels). De ziekte wordt onderhouden door verspreiding van kiemen, niet alleen van de actieve M2-laesies, maar ook door de schijnbaar geheelde M4-laesies.
Ander belangrijk punt is dat het jongvee een reservoir vormt. Nieuwe vaarzen verspreiden nieuwe infecties in het koppel en zelfs kalveren kunnen een besmettingsbron zijn. Voetbaden helpen om het overgaan van M4 naar M2 tegen te houden of tenminste vertragen, maar ze zijn ongeschikt om actieve M2-laesies te behandelen. Daarvoor is een plaatselijke behandeling met tetracycline en een licht verband geschikter.

Helwi Tacoma