Geen innovatie door gebrek aan financiering

Banken worden strenger en daardoor kunnen ondernemers niet zo makkelijk meer aan geld komen. De agrarische sector heeft daarom nieuwe vormen van financiering nodig, stellen onderzoekers van het LEI.
‘Als bedrijven niet kunnen investeren, zijn zij minder toekomstbestendig,’ zegt directeur Laan van Staalduinen van het LEI.
‘Hoe langer investeringen uitblijven, hoe groter het effect. Daarbij wordt de druk vanuit de maatschappij groter om te investeren in zaken als duurzaamheid en dierenwelzijn. Nederland was altijd creatief en vernieuwend, maar met het gebrek aan investeringen komt er een soort bottleneck’, legt de directeur uit.
De hoogte van het geleende bedrag is de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld: van gemiddeld 315.000 euro per bedrijf naar 700.000 euro per bedrijf.
Het LEI stelt dat de agrarische sector creatiever moet worden in het vinden van geld. Voorbeelden als crowdfunding en kredietunies worden genoemd. Bij kredietunies leggen (oud-)ondernemers geld bij elkaar om andere ondernemers te steunen. In het mkb zijn daar enkele voorbeelden van.
Het LEI verwacht niet dat de nieuwe vormen van financiering een grote vlucht zullen nemen in de Nederlandse agrarische sector. ‘Maar meer creativiteit om financiering te krijgen is wel nodig’, meent de directeur.

Verschuiving

Het LEI constateert ook dat de primaire productie van sectoren als de vleesvarkenshouderij en de rozenteelt in toenemende mate verdwijnen naar het buitenland.
In de varkenssector ontwikkelt de zeugenhouderij zich als de kraamkamer voor biggen in Europa. De vleesvarkenshouderij blijkt in Nederland echter minder rendabel te zijn en verdwijnt naar landen in Midden- en Oost-Europa. Daar zijn arbeid, land en grondstoffen goedkoper en de regels minder streng.
‘We moeten ons afvragen wat we in de toekomst nog willen produceren’, stelt Van Staalduinen. ‘Waarop specialiseren we ons en hoe groot moet onze primaire sector zijn om vitaal te blijven?’
De onderzoekers van het LEI stellen dat in sommige sectoren zoals de glasgroenteteelt en de vleesvarkenshouderij de natuurlijke productievoordelen zijn verdwenen.
Voor sectoren als de melkveehouderij en de akkerbouw zijn de productieomstandigheden heel gunstig ten opzicht van andere landen, constateert LEI-onderzoeker Petra Berkhout.
‘Denk daarbij aan klimaat en bodemvruchtbaarheid. Maar voor andere, vooral niet grondgebonden sectoren, lijken andere landen net zo veel productiemogelijkheden te hebben als Nederlandse sectoren.’
Volgens het LEI ontbreekt het in de glastuinbouw aan regie. ‘In de zuivelsector zien we dat een aantal partijen de regierol hebben’, zegt Berkhout. ‘Met name in de glasgroentesector zou meer aandacht voor productinnovatie en marktontwikkeling moeten zijn.’