Budget gerstonderzoek naar minimum

Jorg TönjesEen brouwgerstras dat het in Nederland goed doet is een topras. Levert een ras grote korrels, goede en gelijkmatige eiwitpercentages, dan is het van meerwaarde voor de mouters en brouwers in ons land. Die maken samen 25 miljoen hectoliter bier, waarvan 15 miljoen voor de export. De Nederlandse bierketen is van belang op de wereldmarkt en daarmee goed voor de werkgelegenheid in Nederland en voor de handelsbalans.
Hoewel brouwgerst uit het buitenland in zeven dagen in Nederland kan zijn, willen mouters en brouwers liefst een stevig aandeel Nederlandse gerst in hun grondstof hebben. De percentages volgerst liggen hoog, de korrels zijn groot en daarmee is de hoeveelheid betaglucaan gering. Deze stof zit buiten op de korrel en is in hoge concentraties ongewenst in het proces.
In de bierproductie is rendement van belang. Nederlandse gerst draagt daaraan bij, maar dan moet de kwaliteit wel hoog blijven.
Tijdens de zomerexcursie van de organisatie voor telers, mouters en brouwers Nibem legde Jos Haeck van Mouterij Kloosterzande uit waarom het onderzoek zo cruciaal is voor de positie van Nederland. Juist gerstrassen die goed op ons klimaat en bodem zijn ingesteld en zo zijn behandeld in de teelt dat ze helemaal voldoen aan de specificaties van afnemers zijn van meerwaarde voor de keten. Voor deze fijnafstemming is het onderzoek heel belangrijk geweest.
Haeck becijfert dat het onderzoek in de afgelopen jaren in staat was om voor 50.000 euro per jaar een schat aan informatie voor de teelt te verzamelen. Het leverde een serie geschikte rassen op die de teelt buiten het zuidwesten van het land mogelijk maakt.
Hoofdsponsor van het onderzoek, het Hoofdproductschap Akkerbouw, is opgeheven. Daarmee zocht de sector nieuwe fondsen. Grote brouwers zouden hun eigen onderzoek kunnen doen. Maar het collectieve onderzoek levert voor de laagste prijs het meeste resultaat. Er is daardoor wat te kiezen.

Weinig royalties

De 30.000 hectare brouwgerst in Nederland, zelfs een wat te positief getal, levert voor de kwekers te weinig royalties op om daar veel kosten aan te maken. Gelukkig brachten zij wel 15.000 euro bijeen voor onderzoek in een nieuwe opzet. Daarmee is het budget wel een minimum geworden. De onderzoekers beperkten het aantal locaties, herhalingen en jaren van onderzoek per ras. Meer geld kan er niet af.

15 rassen

‘De kwekers hebben na opheffing van het HPA zelf de verantwoordelijkheid genomen’, zegt Haeck. ‘Het aantal locaties is van zes naar vier gegaan, twee op zand en twee op klei. Het aantal herhalingen ging van twee naar één per locatie. De zwaarste selecties zijn die voor de landbouwkundige kwaliteiten en de vermoutbaarheid. Liefst hebben we een snelle selectie. We kunnen nog maar 15 rassen in het onderzoek houden tegenover 35 vroeger.’
Haeck staat nog wel achter de kwaliteit van het onderzoek, hoewel tot een minimum beperkt in deze vorm.
Volgens Ingeborg Westerdijk, graanveredelaar bij Wiersum Plantbreeding, is met de methodes die in Duitsland en Frankrijk aangehouden worden meer tijd nodig om resultaten te boeken. Ondanks de krappe tijd en het geringe budget van het Nederlandse onderzoek zijn de resultaten beter. Dat pleit voor serieus volhouden van het onderzoek.
Dankzij de resultaten kan brouwgerst bij telers met goede kwaliteit en goede opbrengsten concurreren met tarwe, stelt Haeck.