Lelieteelt zet stap naar minder chemie

Han ReindsenHet aantal onderzoeken in lelies is zo groot dat ROL dit jaar op twee locaties een proefveld heeft liggen. Vorige week vrijdagmiddag waren de proefvelden tijdens een open middag te bezichtigen. Met de proeven wil ROL antwoorden geven op vragen die in de sector leven en tegelijk de maatschappelijke druk verminderen.
Op het proefveld aan de weg tussen Vledder en Wapse was er veel aandacht voor de bolontsmetting met Nontox. Met Nontox kunnen telers op een milieuvriendelijke wijze de risico’s van verspreiding van PIAMV binnen het teelt- en verwerkingsproces van lelies verminderen.
Stichting ROL vroeg HLB in Wijster praktijkproeven op te zetten voor het kook- en dompelproces. De proef laat tot nu toe geen schadelijke behandelingseffecten zien. Dit betekent dat de Nontox-behandelingen wel de verspreiding van PIAMV blokkeren, maar bij de groei geen fytotoxische reacties veroorzaken.
Lelietelers kunnen Nontox met een Watter-machine op locatie maken met behulp van zout, water en stroom. Voor het apparaat bestaat veel belangstelling. Bij de broers Alfred en Arjan Koop rollen de bestellingen binnen. ‘Ik denk dat we dit najaar ook telers moeten teleurstellen’, zegt Alfred Koop.
De mogelijkheden om de spuitfrequentie tijdens het groeiseizoen te reduceren, zijn beperkt. Uit een proef van Proeftuin Zwaagdijk met verschillende spuitschema’s blijkt dat een zevendaags schema nog kan, maar een tiendaags schema te veel risico geeft.

Begrip kweken

Provincie- en gemeentebestuurders kregen vorige week donderdag inzicht in de cijfers. ‘Ze waren onder de indruk’, zegt Frank Kreuk van Proeftuin Zwaagdijk. ‘Met dit onderzoek kunnen we aangeven wat nodig is om het gewas gezond te houden. Zo proberen we begrip te kweken.’
In de proef zijn de cultivars ‘Litouwen’ LA-hybride en ‘Sorbonne’ Oriental gebruikt. Wat Kreuk opviel, is dat het vuur er dit jaar al vroeg in zat. Bij het onbehandelde object zat op 10 juli 15 procent van het gewas onder het vuur en een week later 65 procent. ‘Het gewas schiet er in zeven dagen onder.’
In augustus zat het onbehandelde object volledig onder het vuur. Het verschil tussen een vijfdaags (0,9 procent vuur) en een zevendaags schema (1,6 procent) is niet groot. Daarna neemt het toe: 10,8 procent bij een tiendaags schema en 56,3 procent bij een veertiendaags schema.
Hetty Regeer van Agrifirm denkt dat lelietelers door de inzet van de Veris-bodemscanner de inzet van Monam-grondontsmettingsmiddel tot de helft kunnen beperken. De scanner geeft inzicht in organische stof, pH, elektrische geleidbaarheid en hoogte. Van deze gegevens is een taakkaart te maken voor plaatsspecifieke dosering van Monam.
‘We zagen de discussie rond het gebruik van Monam aankomen. Met de Veris-bodemscanner kun je het middel zo goed mogelijk inzetten op basis van het gehalte organische stof en aaltjesbesmetting. Hoe gevarieerder een perceel, hoe nuttiger de inzet van de bodemscanner’, zegt Regeer.
Om de relatie tussen organische stof, aaltjesbesmetting en schade vast te kunnen stellen, is dit jaar op kleine schaal bij lelietelers ervaring opgedaan. Voor de uitbreiding van het project in 2015 en 2016 is tijdens de open dag van ROL gezocht naar lelietelers.

Afrikaantjes

Met de teelt van afrikaantjes zijn aaltjes biologisch te bestrijden. Om te kunnen concurreren met alternatieve bestrijdingsmethoden zijn extra inkomstenbronnen gewenst, zoals de winning van luteïne uit de bloemen van het afrikaantje. Luteïne is een natuurlijke kleurstof, te gebruiken in de food & feed-sector.
Harmen Postma loopt stage bij HLB in Wijster. Dit jaar test hij tien verschillende rassen afrikaantjes op de productie van luteïne in de bloem en de winbaarheid van deze stof. Wageningen UR kijkt naar de inhoudsstoffen.
Het bedrijf Elothis test natuurlijke producten, zoals biostimulatoren, om de vitaliteit van de bodem en het gewas te verbeteren. Een vitale bodem en/of plant zou de inzet van gewasbeschermingsmiddelen in de lelieteelt kunnen beperken.
Op het proefveld van ROL liggen vier lelierassen met vijf behandelingen. De eerste indruk is dat virussen en andere plagen bij een volledig biologisch programma met biostimulatoren net zo goed onder de duim zijn te krijgen als bij inzet van chemische middelen.
‘Dat is een opsteker’, zegt Egbert Limburg van Elothis. ‘Soms klink het te mooi om waar te zijn. Daarom zijn proeven belangrijk.’