Alternatieven voor fosfaatkunstmest nodig in maïs

Berrie Klein SworminkSinds afgelopen voorjaar geldt onverwachts een verbod op fosfaatkunstmest voor boeren die deelnemen aan de derogatie. Dit betekent dat het verstrekken van de vertrouwde rijenbemesting bij het zaaien met Maïs-Map (beetje stikstof en beetje fosfaat) niet meer mogelijk is.
Fabrikanten van kunstmest zoeken naarstig naar mogelijkheden om toch optimaal te blijven bemesten bij de teelt van maïs.
Onlangs toonde meststoffenfabrikant Timac Agro bij de open dag van Movo-Zaden in Breklenkamp (Ov) demonstratieveldjes waar verschillende bemestingsstrategieën waren toegepast naast een basisbemesting met 40 kuub rundveedrijfmest.
De beste maïs staat op een veld dat is bemest met 200 kilo Activ’N 32. Dit is een kunstmest met 32 procent stikstof. 6 procent van de stikstof is snel beschikbaar in ammoniumvorm. De overige 26 procent is als ingekapseld ureum in de kunstmest aanwezig, en komt de eerste maanden van het groeiseizoen geleidelijk beschikbaar.
‘Ons uitgangspunt is dat we de maïsplant moeten stimuleren om een optimaal wortelstelsel te ontwikkelen’, vertelt Michel Raaphorst van Timac Agro. ‘Alleen dan lukt het om de noodzakelijke fosfaat uit de bodem op te nemen.’
Volgens Raaphorst zal de optimale samenstelling van Maïs-Map nieuwe stijl afhangen van de bodem. ‘Hier in Breklenkamp heeft de zandgrond een vrij laag CEC-getal. Dat wil zeggen dat de capaciteit van de bodem om positief geladen ionen uit te wisselen met de bodemoplossing beperkt is. Daardoor boeken we hier goede resultaten met kunstmest waaruit de meeste stikstof heel geleidelijk vrijkomt. Mogelijk kun je op andere bodems beter uit de voeten met kunstmest met meer snel vrijkomende stikstof.’

Fosfaattoestand

Bemestingsspecialist Wim Bussink van NMI Agro in Wageningen stelt vast dat de aanpak van Timac Agro bruikbaar kan zijn op gronden met een hoge fosfaattoestand. ‘Maar het verbod op fosfaatkunstmest knelt het meest op percelen met een lage fosfaattoestand. Vooral in Noord- en Oost-Nederland kom je die veel tegen. De voedingsstof fosfaat is niet zomaar te vervangen door iets anders’, aldus Bussink.
De oplossing waar Bussink het meest van verwacht is het toedienen van dierlijke mest in de maïsrij. ‘We weten uit onderzoek en de praktijk dat je dan goede maïs kunt telen zonder dat je fosfaatkunstmest nodig hebt.’ Ook op demonstratievelden van PPO, in onder meer Vredepeel, liet drijfmest in de rij goede resultaten zien.

Onvoldoende machines

Een probleem is dat in agrarisch Nederland momenteel simpelweg onvoldoende machines beschikbaar zijn om op alle maïspercelen dierlijke mest in de rij te verstrekken. Volgens een ruwe schatting is er hooguit voor 10 procent van alle maïspercelen capaciteit voor rijenbemesting beschikbaar.
Volgens Bussink kun je ook denken aan het gebruik van fosfaat van organische herkomst voor rijenbemesting van maïs. ‘Mogelijk kan mestverwerking hiervoor heel geschikte producten leveren. Ook struviet, gewonnen uit slib van rioolwaterzuiveringsinstallaties, zou wellicht mogelijkheden kunnen bieden.’
Bussink verwacht dat het voor veel maïstelers voorlopig behelpen zal zijn. ‘Het kost tijd voor er op grote schaal goede alternatieven voor het wegvallen van fosfaatkunstmest beschikbaar zijn. Genoegen nemen met een lagere opbrengst zal in veel gevallen nodig zijn.’