‘Het leven behandelde ons goed’

‘Van huis uit teelden we pootaardappelen’, vertelt Oosterhof. ‘In die tijd een lucratieve teelt, dus zocht ik naar grond die daarvoor geschikt is. Dat kon in Canada, en zo had ik het ook bedacht. Mijn ouders vonden de keuze voor de Europese Unie een betere. Daarom viel de keuze op Schotland, want hier was goed en betaalbaar land beschikbaar.’
Met hulp van zijn ouders kocht Oosterhof 120 hectare aan. Hij bleef tot 1983 in maatschap met zijn ouders en broer die het bedrijf thuis voortzette. Daarna trad hij in maatschap met de Nieuw-Zeelandse Thyna met wie hij inmiddels getrouwd was.
De pootaardappelen werden tegen die tijd verruild voor consumptieaardappelen en wortelen. Problemen met nematoden in de bodem, die aardappelmoeheid veroorzaken, lagen hieraan ten grondslag.
Inmiddels is het areaal akkerbouw uitgebreid naar zo’n 500 hectare. Het bouwplan bestaat nu uit 80 hectare wintergraan, 80 hectare wintergerst, 80 hectare koolzaad en de rest zomergerst. Voor aardappel en wortelteelt wordt nu louter nog zo’n 60 hectare verpacht. De pachtopbrengst daarvoor bedraagt respectievelijk 400 euro per jaar en 880 euro per twee jaar. ‘Land voor wortelteelt verhuren we voor twee jaar, omdat het product hier ‘s winters in de grond blijft zitten. De wortelen worden met plastic en stro afgedekt om zo kosten voor koeling te besparen’, licht Oosterhof toe.
Voor goede grond betaalde hij in 1978 omgerekend bijna 2.500 euro per hectare. ‘Door de jaren heen ligt de grondprijs hier ongeveer vier keer zo laag als in Nederland. Nu betalen we 16.000 tot 19.000 per hectare voor bouwgrond. Naast de bouwgrond bestaat ons areaal uit zo’n 300 hectare grasland. Opgeteld is dat 800 hectare. Mijn neefje, die het ouderlijk bedrijf in Engwierum nu bestiert, bewerkt 200 hectare. Ook daar zie je dus die 1 op 4-vergelijking weer terugkomen’, zegt Oosterhof lachend.

Vleesvee op contract

Het grasland wordt benut voor schapen en vleesvee. Van die laatste diersoort lopen er gemiddeld zo’n 1.300 stuks op het Schotse bedrijf. ‘In Friesland hadden we vroeger ook melkvee. Ik had altijd al minstens zo veel aardigheid aan veehouderij dan aan akkerbouw. Daarom zijn we vleesvee gaan houden. Eerst een kleine koppel, en met de groei van ons areaal steeds meer.’
Het bedrijf bestaat nu uit zo’n tweehonderd eigen zoogkoeien die zes maanden hun kalveren bij zich houden. Die vaars- en stierkalveren worden daarna afzonderlijk gemest. Daarnaast kopen Sjirk, Thyna en zoon Peter (30), die daarbij twee personeelsleden hebben, nog 200 dieren aan die ze op het gras afmesten.
Sinds twee jaar is daar een interessante tak naast gekomen: het afmesten van 500 tot 700 dieren van supermarktketen Morrisons. Het betreft vooral dieren van traditionele Britse rassen als Angus, Shorthorn en Hereford. Deze dieren zijn eigendom van Morrisons en worden de laatste honderd dagen voor de slacht indoor gemest door Oosterhof.
‘We zijn als een van de vijf bedrijven in Groot-Brittannië hiervoor geselecteerd’, vertelt Peter Oosterhof. ‘We mogen ze naar eigen inzicht afmesten. De enige eis die ze ons opleggen is dat de dieren minimaal 35 procent van hun zetmeelbehoefte uit granen krijgen aangeboden.’
Naast graan krijgt het vleesvee onder andere siroop uit een whiskydistilleerderij. Een restproduct met een hoog eiwitgehalte. Ondanks de vloeibare vorm bevat het 50 procent droge stof. Voor ruim 80 euro per ton wordt het product thuisgebracht.
Voor het werk is een dagprijsvergoeding bepaald met Morrisons. Hoe hoog die ligt houden vader en zoon uit concurrentieoverwegingen stil. Wel vertellen ze de meerprijs voor Shorthorns en Angus. Die is respectievelijk 38 en 12,5 eurocent per kilo. Dit omdat de traditionele rassen Morrisons het liefst zijn.
Sjirk Oosterhof stemde in met het systeem vanwege de stabiliteit. ‘Wij voeren ons eigen graan aan de dieren en onderhandelen daarmee de prijs uit met Morrisons. Dat scheelt ook. Daarnaast zijn we bezig het bedrijf volgend jaar grotendeels aan Peter over te doen. Zo’n systeem doet hem dan goed. Voor een jonge boer is stabiliteit wenselijk. De markt kan namelijk grillig zijn.’

Vrije markt

Ondanks die grillen is Sjirk Oosterhof wel een groot voorstander van de vrije markt. ‘Ik heb jarenlang gepleit voor afschaffing van alle Europese subsidies. Omdat het een illusie is dat dat gebeurt, maak ik mij er niet meer druk over. Maar feit is dat de kostprijs wordt bepaald door wat de boeren kunnen betalen. Meer geld in de sector pompen drijft de kosten op. Bij ons liggen de toeslagrechten nu nog op gemiddeld zo’n 340 euro per hectare. Dat betekent natuurlijk een mooie bijdrage aan het inkomen, maar ik verdien liever het geld vanuit de markt dan via de overheid.’
Wat de GLB-veranderingen voor de markt en het eigen bedrijf precies gaan betekenen durft Oosterhuis niet te voorspellen. ‘Maar wij hebben vertrouwen. Het boeren is voor ons gemiddeld gezien altijd winstgevend geweest. Geklaag is veel boeren eigen, maar ik heb daar niet veel mee op. Wij hebben ons best gedaan hier, blijven dat doen en dat heeft zich uit betaald. Nu dragen we vol overtuiging het stokje aan Peter over.’ Zijn vrouw vult hem aan: ‘Life treated us well’, vrij vertaald: ’Het leven heeft ons goed behandeld.’