Hoe groen is de vergroening?

Janneke ZevenbergenHoe groen is de vergroening? Dat was de titel van mijn bijdrage aan www.toekomstglb.nl. Geschreven op het moment dat de Kamerbehandeling van het GLB achter de rug was, maar het definitieve standpunt van staatssecretaris Sharon Dijksma er nog niet was. Toch leek het er toen al op dat ze een aantal van de ingediende moties zou uitvoeren.
De brief van Dijksma van 29 juli aan de Tweede Kamer bevestigde dit. Akkerbouwers kunnen nu de vergroeningsopgave helemaal met vanggewassen invullen. LTO is trots op het bereikte resultaat van de lobbyactiviteiten. Wat dat betreft heeft zij dit werk meer in de vingers dan de koepels van agrarische natuurverenigingen.
Voor alle duidelijkheid: er is niets mis met vanggewassen. Ze zijn goed voor de bodem. Bovendien is het speelveld van de akkerbouw voor de vergroening min of meer gelijkgetrokken met de grondgebonden veehouderij. Beide hoeven eigenlijk niets anders te doen dan wat ze al deden.
Maar is er dan nog sprake van vergroening? Het tegendeel: een massale keuze voor vanggewassen betekent het einde van het akkernatuurbeheer.
Wat de afgelopen jaren is opgebouwd, de inspanningen van boeren, het boeren- en overheidsgeld dat aan akkernatuur is besteed, komt door de ‘vanggewassen-moties’ in een ander daglicht te staan. Het enthousiasme, de inspanningen om fijnmazige natuur te integreren in het agrarische cultuurlandschap, waarbij nadrukkelijk werd geanticipeerd op het GLB, lijken voor niets te zijn geweest.
Kennelijk kijkt LTO uitsluitend naar het kortetermijnbelang. Maar verwacht niet dat er na 2020 nog een herkansing komt. Overleg van LTO met de achterban zou zeker op zijn plaats zijn geweest. Ik heb er in ieder geval als LTO-lid niets van gemerkt.
Boeren, zeker in de Hoeksche Waard, willen doorgaan met het akkerrandenbeheer. Zij zien de betekenis van natuurlijke plaagbestrijding, akkervogels, waterkwaliteit en waardering van de inwoners voor bloeiende randen. Ondanks de gunstige wegingsfactoren van het akkerbouw-randenpakket is het financiële plaatje te onaantrekkelijk in vergelijking met vanggewassen.
Als gevolg van de lobby van vooral LTO moeten de mogelijkheden voor vergroening van de akkerbouw buiten de vergroeningsopgave worden gezocht. LTO Noord maakt zich er in de Nieuwsbrief Akkerbouw van augustus wel heel gemakkelijk van af door te stellen dat het inwilligen van de moties betekent dat beheerde akkerranden, net zoals nu het geval is, vanuit pijler 2 van het GLB gefinancierd kunnen worden. Feitelijk is daardoor de financiering gered, tenminste volgens LTO Noord.
Ik zou dat graag willen geloven, maar de werkelijkheid is veel complexer. Akkerranden worden niet allemaal uit pijler 2 gefinancierd, zeker de ruim 500 kilometer akkerranden in de Hoeksche Waard niet. Voor de toekomst hebben we geen enkele garantie dat de provincies, die daarin een sleutelpositie hebben, een financiering uit pijler 2 mogelijk zullen maken.
Wij laten het er niet bij zitten en spannen ons in de Hoeksche Waard, net als agrarische natuurverenigingen elders, in om het akkernatuurbeheer te behouden. Het is te waardevol en er is te veel in geïnvesteerd om uit onze handen te laten vallen.
Het zou LTO sieren om zich ook hiervoor nadrukkelijk in te zetten en te tonen dat de sector, zij het op een andere manier dan via pijler 1, wat kan doen voor de biodiversiteit. Dan is er op het beleidsfront pas echt sprake van oogsttijd.