‘Bedrijf voortzetten op huidige plek’

Jacomien VoorhorstDe inventarisatie is vorige week gepresenteerd tijdens een bijeenkomst in Vasse. In en rond het Natura 2000-gebied Springendal en Dal van de Mosbeek moeten herstelmaatregelen worden genomen ten behoeve van de aanwezige habitats. In het vorig jaar afgesloten akkoord ‘Samen werkt beter’ is afgesproken dat via een gebiedsproces moet worden bepaald waar en welke maatregelen kunnen worden genomen. In zo’n gebiedsproces werken alle belanghebbenden, waaronder landbouw- en natuurorganisaties, samen.
Een gebiedsproces begint met een verkenning. Rond het gebied Springendal en Dal van de Mosbeek heeft LTO Noord Tubbergen de handschoen opgepakt om een poging te wagen invulling te geven aan zo’n verkenning en heeft daarbij assistentie en ondersteuning gevraagd van LTO Noord.
‘Zo’n verkenning bestaat ook weer uit een aantal fases, te beginnen met een inventarisatie,’ zegt Paul Hannink, die het proces namens de afdeling coördineert. ‘Na iedere fase bouwen we voor de leden een keuzemoment in, zodat ze kunnen aangeven of we een stap verder kunnen.’
Op basis van de inventarisatie besloten grondgebruikers en andere belanghebbenden vorige week dat LTO Noord door kan gaan met de verkenning voor dit Natura 2000-gebied.

Opvolgers

Voor het maken van een inventarisatie hield verkenner Johan Weerkamp keukentafelgesprekken met 55 agrarische ondernemers in Mander, Manderveen, Vasse, Hezingen en Nutter. Daaruit bleek vooral de grote binding met de streek.
‘De ondervraagden voelen zich zeer betrokkenheid bij de streek, de dorpen, de buurtschap en de mensen die er wonen. De sociale cohesie is groot’, zegt Weerkamp. ‘Dat geldt niet alleen voor de mensen die er wonen en werken, maar ook voor bijvoorbeeld jongeren die elders studeren. Ze komen vaak terug naar hun geboortegrond en voelen zich daarmee nauw verbonden.’
Weerkamp ziet een verband tussen de verbondenheid met de streek en het relatief grote aantal potentiele opvolgers. ‘Die willen hun bedrijf het liefst op dezelfde plaats voortzetten en geleidelijk vergroten. Slechts weinigen willen het bedrijf verkopen om zich elders te vestigen.’
Ook de gehechtheid aan de grond is hoog, al gaat het de meeste ondernemers uiteindelijk om een goede verkaveling. Daarom is kavelruil in de ogen van velen een goed instrument. Maar onttrekking van landbouwgrond is taboe.
‘De gronddruk is hoog’, zegt Weerkamp. ‘Grond is nodig om de bedrijven te ontwikkelen. Geleidelijke groei wordt noodzakelijk geacht om het bedrijf rendabel te houden. Het is belangrijk dat er geen ondernemers afhaken en wegtrekken. Dat is niet goed voor de leefbaarheid, de werkgelegenheid en de vitaliteit in de steek, zo is de opvatting. Ze hebben angst voor een dood gebied.’
Tijdens het vooronderzoek ten behoeve van Springendal en Dal van de Mosbeek is geen sociaaleconomische rapportage gemaakt. ‘Dat wordt door velen ervaren als een groot gemis.’
De ondervraagde boeren voelen zich ook betrokken bij het landschap, zo blijkt uit de inventarisatie Ondernemers vinden het belangrijk en noodzakelijk dat het typerende landschap van Noordoost-Twente wordt beschermd. ‘Anders ligt dat als je praat over de bescherming van verschillende habitatsoorten zoals het vliegend hert of de beekprik, om maar eens een paar soorten te noemen’, stelt Weerkamp. ‘Dat is veel ongrijpbaarder en wordt meer als een voorkeur van ecologen en biologen gezien. Sommigen vragen zich af waarom er geen rekening wordt gehouden met de habitatsoort Homo sapiens.’
Agrarische families in en bij het begrensde plangebied maken zich zorgen om hun toekomst. ‘Hun gemoedstoestand gaat van onverschilligheid tot onrust, ingehouden boosheid, bezorgdheid en slapeloze nachten’, aldus Weerkamp.