‘Peulvrucht terug op bord krijgen kost tijd’

Uitdagingen zijn met name het inhalen van de opgelopen achterstand op het gebied van rasontwikkeling en teeltoptimalisatie en ervoor zorgen dat de peulvruchten daadwerkelijk op het bord van de consument belanden. ‘Dat gaat niet van vandaag op morgen’, aldus de onderzoeker.
Sinds 2007 richt Prins zich op de lupineteelt. Een project vond dat jaar plaats in Zeeland en West-Brabant, in opdracht van een fabrikant voor vleesvervangers, Meatless in Goes. ‘In die tijd werd lupine nog nauwelijks verbouwd in Nederland en zeker niet voor menselijke consumptie.’
Dit jaar begeleidt Prins een kleine dertig akkerbouwers die lupine verbouwen op totaal 100 hectare, het overgrote deel voor menselijke consumptie. ‘Er is dus al een grote sprong gemaakt.’

Vertienvoudiging

Hoewel hij niet in een glazen bol kan kijken, is het volgens Prins niet ondenkbaar dat dat areaal binnen enkele jaren vertienvoudigt. 1.000 tot 1.500 hectare lupine is een mooie basis voor rasontwikkeling en verdere verbetering van de teelt, stelt de onderzoeker. ‘Er zit muziek in om de veredeling van lupine voor West-Europa weer terug op de kaart te krijgen. De kans is groot dat andere peulvruchten in het kielzog van lupine meegaan.’
Het hoogtepunt van het areaal peulvruchten in Nederland lag in 1987 op ruim 47.000 hectare. Door het wegvallen van gewassteun en marktprotectie vanuit de Europese Unie zakte het areaal veldbonen, droge bruine bonen en droge erwten in acht jaar tijd naar 4.000 hectare in 1996. De laatste jaren daalde het areaal naar verder tot 2.000 tot 3.000 hectare. Het overgrote deel (1.500 tot 2.000 hectare) van de resterende hectares zijn droog te oogsten bruine bonen voor menselijke consumptie.
Sinds enkele jaren geeft de Europese Unie de peulvruchtenteelt een boost met onderzoeks- en stimuleringsprogramma’s. ‘Europa werd zenuwachtig toen ook China aan de Amerikaanse sojavoorraad trok. Ze werd zich bewust dat ze heel afhankelijk was van deze plantaardige eiwitvoorziening.’
Probleem is echter dat de teelt van peulvruchten tien jaar heeft stilgestaan. ‘Andere gewassen hebben zich doorontwikkeld. Er zijn nieuwe rassen op de markt gekomen. De peulvruchtenteelt heeft een enorme achterstand in te halen.’
Volgens Prins moet daarom ook haast worden gemaakt met kennisoverdracht. ‘De oudere boeren kennen de teelt nog goed. Maar zij lopen tegen pensionering aan. Dit is het moment om kennis over te dragen en de teelt weer in de benen te brengen.’

Ouderwets

Naast investeringen in de teelt is het nodig dat de peulvrucht uit het hoekje van ‘ik bid niet voor bruine bonen’ wordt gehaald, stelt Prins ‘Mensen zien de peulvrucht als ouderwets en niet smaakvol. Het bereiden, in de week zetten, is lastig. Dat past helemaal niet meer bij hoe wij maaltijden bereiden. ‘
Gemiddeld genomen eet een Nederlander 0,9 kilo peulvruchten tegenover 45 kilo vlees, blijkt uit onderzoek. ‘Die verhouding is schrikbarend. Vlees is een luxeonderdeel in ons voedsel geweest. Dat is waar je de hoogwaardige energie en eiwitten uit haalde.’
Met peulvruchten als basis voor vleesvervangers of direct verwerkt in maaltijden kunnen hart- en vaatziekten, problemen met cholesterol en overgewicht de kop worden ingedrukt, aldus Prins.
Initiatieven als de Vegetarische Slager, Powerpeul.nl, Vivera vleesvervangers (We Love Nature) dragen eraan bij om de peulvruchten smakelijk en verleidelijk op het bord van de consument te krijgen. ‘Zij maken de peulvruchten tot aantrekkelijke producten, minder melig zonder heel grote verandering in de manier van koken.’
Prins merkt dat door de peulvrucht constant aandacht te blijven geven, in bijvoorbeeld ook de Week van de Smaak, het imago van de peulvrucht iets doet veranderen.
‘Er is een groeiende groep heel erg op zoek naar voedsel dat herkenbaar is. Dat zijn vaak ook de consumenten die voor negatieve aspecten rond de teelt van soja gevoelig zijn, zoals gmo’s en het kappen van het tropisch regenwoud. Onder andere de flexitariërs maken de peulvruchten hip. Er zit zeker toekomst in om de peulvrucht met meerwaarde bij de consument neer te leggen. Voorwaarde is wel om fors in onderzoek te blijven investeren.’