Aanpak wilde zwijnenschade verdient aandacht

Wilde zwijnen hebben zich de afgelopen tien jaar als een lopend vuurtje over Limburg verspreid. Om misverstanden te voorkomen: het aantal waargenomen dieren is, net als de schades, de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven, alleen duiken ze wel telkens op nieuwe plekken op.

‘Als we dit jaar een zachte winter en een warm voorjaar hebben, dan zal dat aantal dit jaar mogelijk iets kunnen oplopen’, verwacht adjunct-secretaris Alfred Melissen van de Faunabeheereenheid (FBE) Limburg. De zachte winter van afgelopen jaar (2013-2014) zorgde al voor uitermate goede leefomstandigheden voor de dieren.
‘In het bos barst het momenteel van de beukennootjes en eikels, de zogeheten ‘mast’. Dat is een heel belangrijke voedselbron voor ze. Een goed mastjaar zorgt voor meer nakomelingen.’ De groei van het aantal wilde zwijnen is sterk afhankelijk van een aantal factoren, zoals de hoeveelheid beschikbaar voedsel, de temperatuur en de hoeveelheid neerslag in de winter en het voorjaar.
Een zeug kan wel tot twaalf jongen krijgen. De vrouwelijke biggen kunnen al na elf tot twaalf maanden geslachtsrijp zijn. De zwijnen kunnen zich dus snel vermeerderen. ‘In een goed jaar, dus met een zachte winter en een zacht voorjaar, kan – als er geen dieren geschoten zouden worden – de populatie wel met 300 procent toenemen.’
Wie denkt dat een zwijn genoeg heeft aan de beukennootjes en eikels, komt bedrogen uit. ‘Het zwijn heeft ook behoefte aan eiwitten. Daarom zoekt hij bijvoorbeeld maïsvelden op of ploegt hij grasland om om op zoek te gaan naar insecten en wormen’, vertelt Melissen. Daar ondervinden agrariërs dan weer veel schade van. Een probleem dat niet één, twee, drie is op te lossen.
Tot nu toe zijn er wilde zwijnen in vrijwel geheel Limburg voorgekomen, met uitzondering van de regio Horst-Venray en de Westelijke Mijnstreek. Autosnelwegen, de Maas en kanalen vormen een barrière voor de dieren; die kunnen ze niet makkelijk oversteken.

Verspreiding tegengaan

‘Er zijn meerdere manieren om verdere verspreiding van de wilde zwijnen in Limburg tegen te gaan. Een betere afrastering van de leefgebieden of kwetsbare percelen is in sommige gebieden een optie, maar alles uitrasteren is niet haalbaar’, denkt Melissen.
Daarnaast kan in sommige gebieden mogelijk ook worden gekozen voor het gedogen van kleine aantallen wilde zwijnen. ‘Daar zit dan wel de voorwaarde aan dat de schaderegeling voor agrariërs wordt verruimd. De huidige procedure is voor veel agrariërs te ingewikkeld en loont financieel gezien niet.’
In weer andere gebieden zou de stand zeer sterk verlaagd kunnen worden door middel van bewegingsjacht: een gecoördineerde actie waarbij in een groot gebied door meerdere schutters wordt geprobeerd wilde zwijnen te schieten, terwijl er mensen door het terrein lopen om ervoor te zorgen dat de dieren zich verplaatsen.
‘Dit is vooral effectief bij grotere groepen dieren. Deze methode is volgens de huidige wetgeving in Nederland nog niet mogelijk, terwijl dit in België en Duitsland al wel wordt toegepast’, zegt de adjunct-secretaris van FBE Limburg.
‘Omdat het buiten de bewegingsjacht eigenlijk alleen ‘s nachts mogelijk is wilde zwijnen schieten, omdat ze zich overdag schuilhouden, ben ik persoonlijk een voorstander van de verruiming van de tijden dat een ontheffing mag worden gebruikt, zodat er ook in de nachten van zaterdag op zondag en zondag op maandag gehandeld kan worden. Wilde zwijnen hebben per slot van rekening maling aan welke dag van de week het is, als ze schade veroorzaken.’
Uit Belgisch onderzoek is gebleken dat geheel afrasteren met stevig gaas van leefgebieden of het afrasteren van schadepercelen het meest effectief is om schades te voorkomen. Daarnaast zijn met de bewegingsjacht gebieden zwijnvrij te krijgen, maar er kan altijd weer instroom uit andere gebieden plaatsvinden.
De FBE ontwikkelt momenteel een nieuw faunabeleidsplan, waarin onder meer wordt gekeken welke van de hierboven genoemde middelen voor de komende vijf jaar in Limburg gewenst én mogelijk zijn, om het door alle partijen breed gedragen beheer van wilde zwijnen in Limburg goed uit te kunnen voeren. De details worden in februari of maart 2015 bekend, als de FBE de nieuwe plannen aan de provincie voorlegt.

Onder controle

Is het huidige aantal wilde zwijnen te bestrijden of is het dweilen met de kraan open? ‘Zolang de kraan niet te ver open staat en de dweil groot genoeg is, is het aantal onder controle te houden. Maar er zit een grens aan wat je van de vrijwillige inzet van jagers kunt verwachten. Het duurt gemiddeld 40 tot 80 uur om één wild zwijn te schieten. Er zijn al jagers die met nachtkijkers werken, waardoor ze sneller tot een goed schot kunnen komen. Zo’n kijker is vrij duur in aanschaf (duizenden euro’s), maar het loont wel’, stelt Melissen.

Ontwikkeling

Hoe wilde zwijnen zich de komende jaren in Limburg zullen ontwikkelen, is volgens Melissen niet te zeggen. ‘Het is van te veel externe factoren afhankelijk. Denk aan het weersomstandigheden en de hoeveelheid beschikbaar voedsel. En niet te vergeten de dieren die vanuit de grensgebieden naar Limburg komen. Dat is niet te voorkomen. Je kunt per slot van rekening geen muur bouwen om heel Limburg. We zullen door middel van lokaal maatwerk net zo slim en flexibel als het wilde zwijn moeten kunnen reageren om op deze ontwikkelingen in te springen, waar dat nodig is.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer