Rekken krijgt heide terug

Belangrijke voorwaarde

Na veel vijven en zessen gaat dat nu lukken, mede dankzij een financiële bijdrage uit het Baron en Baronesse Van Hemert tot Dingshof – Coldeweij Fonds. ‘Zonder dat geld was het niet voor elkaar gekomen’, onderstreept Jacqueline Collou het
belang van die bijdrage. Ook de bezoeker/wandelaar
profiteert. Het Fonds stelde als voorwaarde dat de hei
toegankelijk moet zijn voor bezoekers, zodat iedereen van
dit stukje natuur kan genieten. De gemeente, de eigenaar en de Vereniging Nederland Cultuurlandschap zorgden voor
het overige geld. ‘Een heideveld herstellen is een kostbare
aangelegenheid’, legt coördinator Wilfried Klein Gunnewiek uit. ‘Een van de meest dure stukjes nieuwe natuur.’
Het herstellen van ongeveer 2 ha hei kost om en nabij 33.000 euro. Eigenlijk voorzag het oorspronkelijke plan in een nog groter heideveld, maar daarvoor ontbrak het geld.

Hulp van zorgboerderij

De VAN voert het werk uit, daarbij geholpen door medewerkers van de zorgboerderij “de Dennenkamp” van Piet Schagen. ‘Voor hen is het een heel mooi object om buiten in de natuur bezig te zijn”, constateert de VAN-coördinator. Zij gaan straks ook helpen bij het onderhoud en het beheer: voornamelijk opslag van berken en dennen weg trekken. Met “de Dennenkamp” is een contract afgesloten om dat jarenlang te verzorgen. Het mes snijdt aan twee kanten: de organisatie kan de cliënten van de zorgboerderij zinvol werk in bos en groen aanbieden, voor de eigenaar zitten er aan het onderhoud geen kosten. Ook de plaatselijke IVN steekt tijdens natuurwerkdagen de handen uit de mouwen. Schapen om de hei te begrazen, zijn naar verwachting niet nodig.

Spontane hei

Nu berken zijn gekapt en de grond is afgeplagd zijn wat polletjes hei te zien. Het is nog lang geen aangesloten veld. Maar dat komt goed voorspelt Jacqueline Collou. Bij de ontginningen eind 19e, begin vorige eeuw zijn de goede stukken grond omgezet in weiland en akkers. Die zijn bemest. Op de slechte stukken kwam bos met dennenhout voor de mijnbouw. Op die grond, ooit ontstaan door het afgraven van veen voor de brandstof turf, is nooit aan bodemverbetering gedaan. Spontaan gaat heide op die schrale grond groeien, want het is dé plant, die op arme grond thuis hoort. Er zit voldoende zaad in de bodem, maar de VAN vult dat aan door van een ander heideveld strooisel aan te voeren.
Het project in het vijf ha grote bos omvat meer dan alleen heideherstel. Een vennetje is helemaal opgeknapt. Er is een mooie geleidelijke overgang gemaakt van het open heideterrein naar het dennenbos, een zogeheten zoommantel-begroeiing, om te voorkomen dat heide abrupt overgaat in bos. Zo’n zoom-mantel met planten als de wespenorchis en de koningsvaren is ideaal voor vlinders en andere insecten, maar ook voor amfibieën als kikkers, adders en hagedissen en voor wild. Dan komt er nog een toegang. Langs het bos loopt al een openbaar voetpad, dat een verbinding krijgt met het heideveld in het bos. ‘Het is mooi dat mensen kunnen genieten van een initiatief, dat een particulier met zijn grond onderneemt’, prijst de manager.

Nieuwe ‘stap stenen’

Voor de fauna is het heideveld welkom. Heel dichtbij liggen de natuurgebieden het Buurserveen en het Haaksbergerveen. De dierenwereld heeft er behoefte aan om van het ene naar het andere gebied te trekken. Dan zijn ‘stap stenen’ als het nieuwe heideveld belangrijk, weet Jacqueline Collou. Zij hoopt dat het Rekkensche Veld anderen aanzet om ook bos om te zetten in een stukje historische natuur in het landschap. Het project is zo een soort visitekaartje, dat anderen kan inspireren. Coördinator Wilfried Klein Gunnewiek pakt er een kaart uit 1900 bij. Rondom het plaatsje Rekken lag toentertijd allemaal heide en woeste grond, die later door boeren, maar ook door tbs-ers van de Rekkense Inrichtingen (tegenwoordig Van Ouwenallenvereniging geheten) zijn ontgonnen. Overigens verdwijnt die tbs-kliniek uit Rekken. Het kaartje uit het begin van de vorige eeuw laat tal van percelen zien met heidevelden. Wilfried Klein Gunnewiek schat het in zijn totaal op 25 tot 30 ha. Manager Jacqueline Collou: ‘We moeten snel met de gemeente en andere betrokkenen rond de tafel om te zien of we aan dit eerste project een vervolg kunnen geven.’

Tekst: Hans Siemes Foto’s: Vereniging Agrarisch Natuurbeheer Berkel & Slinge