Uitruilen mestverwerking stevige klus

Jan van LiereDie boodschap is te vinden in de deze week uitgebrachte landelijke inventarisatie mestverwerkingscapaciteit 2014. Bureau Mest Afzet en het Projectbureau Lokale Mestverwerking actualiseerden daarmee de inventarisatie die vorig jaar voor het eerst is opgesteld. Ze beschikten over de gegevens van 127 mestverwerkingsinitiatieven. Dat is het merendeel van de projecten die in ons land actief zijn of gaan worden.
Volgens opgave van de deelnemende verwerkers is in 2013 in Nederland 15,9 miljoen kilo fosfaat uit dierlijke mest verwerkt. Dat is exclusief rechtstreekse export van onbehandelde mest en van mest voor productie van champost. Dit jaar neemt de verwerkingscapaciteit volgens het rapport toe tot 19,1 miljoen kilo. Bijna twee derde bestaat uit de productie van mestkorrels en van verbrandingsas uit pluimveemest.

Volgend jaar meer

Voor volgend jaar verwachten de verwerkers een verdere capaciteitsgroei van 17 miljoen kilo fosfaat. Het rapport van Bureau Mest Afzet en Projectbureau Lokale Mestverwerkingrapport nuanceert deze opgave, omdat meer dan de helft van de nieuwe projecten nog in de voorbereidende fase zit en geen vergunning heeft.
De projecten waar dit jaar al aan gebouwd wordt, zullen volgend jaar vrijwel zeker goed zijn voor verwerking van 4,3 miljoen kilo fosfaat. Van de projecten die inmiddels een vergunning hebben en waar nu de financiering voor geregeld wordt, wordt naar verwachting een gedeelte in 2015 operationeel.
Het inventarisatierapport maakt duidelijk dat er momenteel meer export en verwerking plaatsvindt dan nodig is voor de gezamenlijke verwerkingsplicht van de Nederlandse veehouderij. ‘Inderdaad, dat kun je op basis van de registratie van vervoerbewijzen dierlijke mest en verbranding van pluimveemest concluderen’, bevestigt Jos van Gastel. Hij is als LTO-specialist actief in het team van het Projectbureau Lokale Mestverwerking.
‘Maar daarmee is niet gezegd dat elke individuele ondernemer kan voldoen aan zijn verwerkingsplicht’, benadrukt hij. Omdat verreweg het grootste deel van de verwerkingscapaciteit is gericht op pluimveemest, zijn varkens- en rundveehouders afhankelijk van de uitruilmogelijkheden met de pluimveesector.
‘Op zich is dat mogelijk, maar in de praktijk blijken er voor die uitruil toch nogal wat belemmeringen te zijn’, zegt Van Gastel. ‘Denk aan de contracten en de overeenkomsten die er onder moeten liggen, maar ook aan de logistieke mogelijkheden. Zo’n uitruil kan alleen met tussenkomst van een intermediair. Die moet de mest van de rundveehouder of de varkenshouder wel kunnen afnemen en plaatsen. In de praktijk kan daarom de bestaande export en verwerking niet volledig worden benut voor de invulling van de verwerkingsplicht.’
Het is dus nog niet duidelijk of elke individuele veehouder in staat is om te voldoen aan zijn verwerkingsplicht. ‘Met name voor sommige varkens- en rundveehouders kan dat best eens problemen opleveren’, verwacht Van Gastel.
Hij wijst er op dat er meer redenen zijn om niet achterover te leunen. Verschillende omstandigheden leiden tot grotere hoeveelheden te verwerken mest. Nu al is duidelijk dat door de komende aanscherping van bemestingsnormen minder plaatsingsruimte beschikbaar zal zijn. Maar ook de mestproductie kan toenemen, bijvoorbeeld door een groter aantal dieren in de melkveehouderij.
De nieuwste inventarisatie rekent voor dat als de productie van dierlijke mest in Nederland na 2015 op het niveau van 2013 blijft, er 7 tot 17 miljoen kilo fosfaat meer moet worden verwerkt en geëxporteerd dan op dit moment. Maar als over enkele jaren de productie het plafond van 173 miljoen kilo fosfaat zou bereiken, gaat het om 16 tot 26 miljoen kilo meer.
Van Gastel: ‘Daarom kunnen we nu echt niet zeggen dat we er al zijn. De verwerkers die bezig zijn om aanvullende capaciteit te ontwikkelen, zijn goed bezig . Laat ze daar vooral mee doorgaan.’