‘Vaartoeslag is deels ons bestaan’

Zodra de koeien de motor van de boot horen, komen ze naar de waterkant en laten ze zich in de doorloopmelkwagen, die altijd op hetzelfde perceel staat als de koeien, melken. Eenmaal klaar vertrekt de melkveehouder weer naar het vasteland, waar hij de melk overpompt in de melktank in de stal en de boel schoonmaakt en klaarzet voor de volgende melkbeurt.
‘Piet doet er zo’n vier uur over’, zegt zijn vrouw Carolien Praag. ‘Een melkveehouderij runnen in dit natuurgebied, waar ons land uit vele eilandjes bestaat, is erg arbeidsintensief. We doen het graag, want we houden van de natuur. We zijn ermee opgegroeid.’
Het bedrijf van familie Praag telt vijftig melkkoeien, vijftig schapen en jongvee en 67 hectare land, waarvan de helft eigendom is. Het grootste deel, 49 hectare, bestaat uit eilandjes in het natuurgebied Wormer- en Jisperveld. De familie doet al jaren aan agrarisch natuurbeheer. De vaarvergoeding is daarbij welkom.
Een subsidie wil Praag het niet noemen. ‘We moeten dingen laten vanwege het agrarisch natuurbeheer en hebben extra werkzaamheden vergeleken met een ‘gewoon’ melkveebedrijf. Dat betekent productieverlies, dus het is logisch dat daar een vergoeding tegenover staat. De vaarvergoeding is deels ons bestaan.’

Blijk van wantrouwen

Het familiebedrijf is de enige melkveehouderij in het Wormer- en Jisperveld die nog vaart én melkt. De rest van de boeren woont op het vasteland en gebruikt de eilandjes in het natuurgebied voor het weiden van jongvee. Dat de provincie de vaarvergoeding vanuit het GLB niet op zich wil nemen, vindt Praag dan ook een blijk van wantrouwen naar de boeren toe.
‘Wij zijn degenen die hier de natuur in stand houden met ons agrarisch natuurbeheer. Daar is ons hele extensieve bedrijf op ingericht. Dat doen we al veertig jaar’, vertelt Praag. ‘We hebben vorig jaar nog 8 hectare land aangekocht, zodat we nog flexibeler met het beweiden om kunnen gaan. Ook strooien we ruige mest, omdat weidevogels en het bodemleven daar goed op gedijen. De meeste natuurbeschermingsorganisaties maaien alleen hun stukken land en daar blijft het bij.’
Vorig jaar heeft het echtpaar op 10 hectare tachtig nesten geteld. ‘Weidevogels hebben de koeien en hun mest nodig. Als dat verdwijnt, krijgen we hier een heel andere natuur. Een eenheidsworst zonder weidevogels.’
Provincie Noord-Holland ziet het wegvallen van de vaartoeslag vanuit het GLB niet als een probleem, omdat boeren de mogelijkheid krijgen over te stappen op particulier natuurbeheer. ‘Dat is voor ons geen reële optie’, zegt Praag. ‘Dat betekent onder andere dat we geen ureumkunstmest meer mogen strooien, terwijl we juist dat kleine beetje kunstmest nodig hebben om onze melkproductie op peil te houden.’
Het bedrijf heeft nu een rollend jaargemiddelde van 8.000 liter, is zelfvoorzienend in zijn ruwvoer en mag 400 kuub mest aanvoeren. ‘Als er niks met het land gebeurt, keldert de productie. Gras elders vandaan halen is voor ons geen optie’, aldus de onderneemster.
Elk jaar ontvangt de familie 430 euro vaarvergoeding per hectare vanuit het GLB. Dat komt neer op 20.000 euro per jaar. ‘Als we dat verliezen, dan is dat toch een behoorlijke aderlating’, vindt de ondernemer.
Maar niet alleen financieel is dit een tegenslag. Vooral de ongelijke behandeling tussen boeren en natuurbeschermingsorganisaties is voor Praag een grote frustratie. ‘Die natuurorganisaties behouden wel hun vaarvergoeding, omdat zij al jaren door de provincie worden betaald. Degenen die vanuit het GLB worden betaald de boeren dus, verliezen deze inkomstenbron. Zo kan het zijn dat op het perceel naast ons wel een vaarvergoeding ligt, maar op de onze straks niet meer. Ik pleit voor gelijkheid in het gebied.’
In de strijd staat de melkveehoudster niet alleen. Samen met de betrokken agrarische natuurvereniging (ANV) Water, Land & Dijken en LTO Noord is ze in de bres gesprongen. ‘De ANV heeft voorgesteld zelf de vaargelden te beheren, zodat iedere beheerder eerlijk wordt uitbetaald, stelt ze. ‘Nu komt het voor in Noord-Holland dat een natuurorganisatie de vaarvergoeding krijgt van de provincie, maar ook een hoge pacht vraagt aan de boer. Ze adviseert de boer vaarvergoeding aan te vragen bij het GLB en trekt dat van de pacht af. Dat lijkt mij een oneerlijke manier van werken.’

Stroeve onderhandelingen

Voorzitter Nico Verduin van LTO Noord Noord-Holland, die een bemiddelende rol op zich heeft genomen, noemt het zorgelijk. ‘Het is vijf voor twaalf. We zoeken de oplossing in twee richtingen. De eerste is de landelijke lijn, waarbij we kijken of we de vaartoeslag kunnen koppelen aan een onderdeel van het EZ-beleid. De andere is de provinciale lijn, maar dat loopt erg stroef. De provincie staat niet open voor discussie omtrent de vaartoeslag in het oude GLB, omdat ze daar geen beleid en geen financiële middelen voor heeft.’
LTO Noord Noord-Holland is nu aan het kijken of het mogelijk is de vaartoeslag onderdeel te laten worden van het agrarisch natuurbeheer. ‘We willen een verbeterde versie van de oude vaartoeslag voor die boeren die het het hardst nodig hebben. Het is te makkelijk van de provincie om te zeggen dat de vaartoeslag niet in de bestaande betalingsmethodiek past en daarmee de handen ervan af te trekken.’
Praag vindt dat de provincie geen oren heeft naar het verhaal van de betrokken boeren. ‘Op uitnodiging van Natuurmonumenten en de ANV is gedeputeerde Jaap Bond met zijn gevolg op bezoek geweest, maar het leek alsof de uitkomst al beklonken was. Ze vinden dat we ons bedrijf maar gewoon moeten omzetten naar particulier natuurbeheer en een contract voor dertig jaar moeten afsluiten. Ze hebben geen idee wat dit voor ons en ons bedrijf inhoudt.’
Een bittere pil, vindt Praag. ‘De provincie zou juist zuinig met een nog varend melkveebedrijf om moeten gaan. Het is een uniek stukje cultuurhistorie.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer