Ongemerkt veel schade door PIA

Geen enkel varkensbedrijf is geheel vrij van PIA. De subklinische vorm van deze ziekte veroorzaakt vooral op vleesvarkensbedrijven vaak ongemerkt veel schade.

De sterke afname van het antibio-ticagebruik in de varkenshouderij heeft een ongunstig effect op de mate waarin varkensziekte PIA om zich heen grijpt, veronderstelt Martijn Steenaert. Hij is varkensdierenarts en werkt voor het farmaceutisch bedrijf Boehringer Ingelheim.
‘De laatste paar jaar zien we meer schade door PIA op vleesvarkensbedrijven’, geeft Steenaert aan. ‘We kunnen het niet met hard bewijsmateriaal onderbouwen, maar vermoeden dat vooral het verminderde gebruik van de antibiotica doxycycline en oxytetracycline een rol speelt. Beide antibiotica werken uitstekend tegen PIA.’
PIA-veroorzaker bacterie Lawsonia intracellularis voelt zich het best thuis in het laatste stukje van de dunne darm. Maar ook in andere delen van de dunne darm en soms ook een deel van de dikke darm veroorzaakt de kiem problemen. De bacterie groeit in darmcellen en veroorzaakt een ontsteking van de darmwand.

Verschillende vormen

PIA heeft verschillende vormen. Bij acute PIA zie je bleke varkens en zwarte mest. Acute PIA heeft een snel verloop met een grote kans op sterfte als gevolg van verbloeding vanuit de ontstoken darm. Steenaert: ‘Acute PIA treft in de regel maar een klein percentage van de dieren.’
Bij chronische PIA zie je dat varkens achterblijven in groei. Soms is er sprake van diarree. Vanuit achterblijvers kunnen echte slijters ontstaan. De verschijnselen zijn vaak zichtbaar vanaf enkele weken na opleg als vleesvarken, soms al tijdens de bigopfokperiode. Het deel van de dieren die aangetast zijn kan oplopen van 10 tot 20 procent van de dieren binnen een afdeling.
Subklinische PIA is de minst herkenbare PIA-vorm. Er is sprake van verslechterde technische resultaten en varkens zijn minder uniform. Vaak maken vleesvarkens een infectie door en herstellen na zes tot acht weken weer. Vooral door een slechtere voerbenutting kan subklinische PIA grote bedrijfseconomische schade veroorzaken.
Om PIA, maar ook andere problemen, tijdig te signaleren is de beschikbaarheid van veel data volgens Steenaert van essentieel belang. ‘Wat dat betreft kunnen veel varkenshouders nog een grote slag maken.’
Om een varkensbedrijf goed te kunnen laten draaien moet de ondernemer de productiecijfers per afdeling in beeld hebben. Alleen dan kan hij het onzichtbare zichtbaar maken, geeft Steenaert aan. ‘Als je bijvoorbeeld constateert dat de groei en voerbenutting in een afdeling teruglopen, dan kan dat een signaal van PIA zijn.’

Vrijwel onmogelijk

De bacterie Lawsonia intracellularis buiten de deur houden en daarmee PIA-problemen voorkomen is vrijwel onmogelijk. Steenaert: ‘Helaas bestaan er geen PIA-vrije varkensstromen. De bacterie is op vrijwel elk varkensbedrijf aanwezig. Welke vermeerderaar je als vleesvarkenshouder ook kiest, je loopt altijd het risico dat er op een bepaald moment een PIA-big tussen zit.’
Bedrijfshygiëne speelt een grote rol bij de mate waarin PIA binnen een bedrijf de kans krijgt om problemen te veroorzaken. De ziekte verspreidt zich vooral via mestdeeltjes, waarin de bacterie wekenlang kan overleven.
‘Belangrijk is om te zorgen dat een eventuele infectie zich zo min mogelijk over het bedrijf verspreidt. Dat kan alleen wanneer de interne biosecurity goed op orde is en de ziekte niet via dieren of materialen van de ene naar de andere afdeling wordt overgebracht.’
Steenaert noemt uitgekiende looplijnen en persoonlijke hygiëne van de varkenshouder en zijn medewerkers essentieel. ‘En verder moeten uiteraard de reiniging en desinfectie van afdelingen goed gebeuren.’

Vaccinatie

In het verleden bleek dat (preventief) toedienen van antibiotica goed kan helpen om PIA-problemen de kop in te drukken. Maar dat is geen optie meer.
Vaccineren is wel een mogelijkheid om varkens te beschermen tegen PIA. Voor een goed resultaat moet per bedrijf het optimale vaccinatiemoment worden bepaald.
‘Het optimale vaccinatiemoment hangt af van het infectiemoment. In veel gevallen is het het beste om de biggen al op het vermeerderingsbedrijf tegen PIA te vaccineren. Commerciële motieven zorgen ervoor dat de meeste biggen pas op het vleesvarkensbedrijf worden gevaccineerd.’
Over de kosten van vaccineren tegen PIA zegt Steenaert: ‘Ga er maar van uit dat de prijs van een PIA-vaccinatie ligt tussen die van vaccineren tegen mycoplasma en tegen circo.’
Steenaert benadrukt dat vaccineren tegen PIA geen garantie is voor het uitblijven van problemen. ‘Vaccineren mag je niet zien als vervanging van managementmaatregelen om PIA te voorkomen. Vaccineren is hooguit een aanvulling op managementmaatregelen.’

Bekijk meer over:

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    16° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer