Flexibel met beperkte productmix

De kwekerij werkt met een kleine ploeg. ‘We hebben negen werknemers in vaste dienst’, geeft Barendse aan. ‘Zo’n vijftien jaar geleden hadden we meer personeel, maar door natuurlijk verloop zijn we ingekrompen. Vanwege de marktomstandigheden is het arbeidsplaatje wat ons betreft zo rond.’
Het bedrijf werkt uitsluitend met eigen plantmateriaal. ‘Producten en teelttechnieken ontwikkelen we in eigen beheer. Wat dat betreft zijn we helemaal zelfvoorzienend. We willen ons onderscheiden door onze eigen soorten. We hebben kwekersrecht op onze lavendelsoorten Toscane en Royal Blue, die we sinds 2005 leveren. Daarvan verkopen we grote aantallen aan vaste klanten, die ze graag willen hebben vanwege de goede kwaliteit’, heeft de ondernemer gemerkt. ‘Daarnaast hebben we in 2003 de Juncus Pencil Grass ontwikkeld, waarvan we ook eigenaar zijn.’
Kwekerij Arends is opgericht in 1927. ‘Net onder de stad Groningen was hier toen een groot groentegebied, een beetje vergelijkbaar met het Westland’, legt Barendse uit. ‘In het begin verbouwde het bedrijf vollegrondsgroenten. Later kwamen daar bloemen bij, zoals anjers en chrysanten. In de jaren zeventig schakelde mijn schoonvader om naar azalea’s, maar de teelt daarvan raakte medio jaren negentig in het slop. Het assortiment dat we nu hebben voldoet wat ons betreft aan alle eisen.’

Eerste schifting

In 1995 is het bedrijf gestart met het ontwikkelen van nieuwe producten. ‘We hadden een speciaal kasje met daarin honderden soorten planten. We kwamen er snel achter dat we energiearm wilden telen. Geen tropische planten dus. Zo maakten we een eerste schifting. We hebben ons tot 2010 suf ontwikkeld. Achteraf vind ik dat we niet goed wisten wat we deden.’
Het Pencil Grass is de enige doorbraak geweest, vertelt Barendse. Hij is zelf verbaasd over het succes van het siergras. ‘In ons kasje hadden we planten van over de hele wereld. Klanten kozen voor het Pencil Grass. Ik vind het opvallend, en prettig, dat consumenten daar geld voor over hebben. Ik vind lavendel bijvoorbeeld mooier. Maar siergras is wel een leuke teelt.’
Veel bedrijven zijn gaandeweg verdwenen. Plantenkwekerij Arends is nu een van de weinige in de omgeving van de stad Groningen.’ Vanwege de afstand tot het westen van het land moeten we wat innovatiever en actiever zijn dan anderen. Om die reden hebben we zes jaar geleden het initiatief genomen tot North Plants.’
In North Plants werken elf noordelijke plantenkwekers samen. ‘We proberen ons te profileren op de afzetmarkt en te profiteren van logistieke voordelen doordat we in Noord-Nederland zitten. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan acties richting Duitsland en Oost-Europa.’
Niet alle verwachtingen rondom het initiatief North Plants zijn uitgekomen. ‘We hadden gehoopt dat we met samengestelde ladingen de transportkosten konden terugbrengen. Maar de handel laat zich niet dwingen. Klanten willen meestal een ander mengsel dan wat wij kunnen samenstellen.’
Bovendien zitten de kwekers zo ver bij elkaar vandaan dat het logistiek lastig te regelen is. ‘Maar binnen North Plants is wel sprake van kruisbestuiving. We staan gezamenlijk op beurzen, wisselen ervaringen uit en leren van elkaar.’

Vakantiegevoel

De kwekerij bestaat uit 4 hectare kas en 1,5 hectare vollegrond, waar in de zomer lavendel staat. In de kas is het niet nodig veel te stoken, omdat die alleen vorstvrij moet blijven en mag afkoelen tot 0,5 graad Celsius.
De eerste helft van het jaar besteedt het bedrijf aan productie en uitleveren, de tweede helft aan oppotten, stekken en opruimen. ‘Vroeger konden we nog wel wat van onze planten in het najaar verkopen. Tegenwoordig vindt de handel, die steeds sneller gaat, in het voorjaar plaats.’
De piekperiode duurt acht weken. ‘Door veel zelf met klanten te bellen en te vragen wat er nog in hun systeem staat kunnen we enige rust creëren’, geeft de kweker aan. ‘Vroeger wachtten we op een fax die om 15 uur binnenkwam, nu beginnen we om 10 uur al te bellen.’
Het assortiment van de kwekerij bestaat voor 70 procent uit lavendel, voor 15 procent uit azalea’s en voor 15 procent uit siergras. De klanten zijn exporteurs, die vooral aan de retail leveren: bouwmarkten en supermarkten.
‘We hebben één potmaat, 12 centimeter. Vanwege ons kwekersrecht en een hoge belading kunnen we een goede waarde per kar bereiken’, schetst Barendse. ‘Dat is ideaal: intern zijn we superflexibel en extern luisteren we goed naar klanten. We werkten bijvoorbeeld alleen met terracottakleurige potten. Twee jaar geleden wilde een grote klant paarse en blauwe potten voor de lavendel. Dat heeft goed uitgepakt. Al onze lavendel verkopen we nu in die potten. Dat betekent wat extra voorraad, maar de potten zijn goed houdbaar, dus daar lopen we weinig risico mee.’
Barendse constateert dat emotie de verkoop van zijn producten bevordert. ‘Consumenten associëren lavendel met een vakantiegevoel en ontspanning. Daarom hebben we één van onze lavendelsoorten Toscane genoemd. We hebben het oubollige imago van de azalea opgepoetst, door de plant ‘klassiek’ te noemen. Azalea’s roepen niet zozeer emotie op, maar consumenten in Oost-Europa zijn er dol op. Het gras past in een strakke tuin of strak interieur en heeft weinig onderhoud nodig.’