Lage EU-rente sijpelt door naar boer

Arno de SnooDe Europese Centrale Bank (ECB) verlaagde in september de rente naar 0,05 procent. Daarbij gaat het om de rente waartegen banken kunnen lenen. Deze ‘inkoopprijs’ is een belangrijke factor voor banken bij het bepalen van de rentetarieven die ze hanteren op het moment dat ze geld uitlenen.
Het rentetarief van 0,05 procent is het laagste wat de ECB heeft vastgesteld sinds de invoering van de euro. De ECB heeft met de lage rente maar één doel voor ogen: het aanjagen van de economie. Want, zo redeneert de ECB, als banken goedkoop geld bij ons kunnen lenen, kunnen ze dat weer goedkoop uitlenen aan bedrijven. Dat moet investeringen op gang brengen en dat moet weer zorgen voor economische groei.

Toeslagen

Maar zo eenvoudig blijkt het niet. Uit rondvraag langs agrarische adviseurs blijkt dat de rente die boeren en tuinders voor leningen moeten betalen flink varieert. De ene ondernemer sluit een lening af voor 3 procent rente drie jaar vast, een ander moet 5 procent betalen. Uit navraag bij banken blijkt dat een rente boven of onder deze percentages ook mogelijk is.
Maar welke rente agrarische ondernemers ook betalen, het ligt altijd boven de 0,05 procent. En dat is een doorn in het oog van de ECB. ‘Die verstrekt geen lage rente zodat de banken vervolgens extra toeslagen erop kunnen leggen’, zegt econoom Edin Mujagic.
De ECB wil geen voorwaarden stellen bij het uitgeven van leningen aan banken. Zij bemoeit zich dus niet met het rentepercentage dat banken hanteren bij het uitgeven van leningen. ‘De ECB wil de markt vrij laten en niet op de stoel van de banken gaan zitten’, zegt Mujagic.
De banken geven diverse redenen voor het verschil tussen de lage ECB-rente en de rente die de ondernemer uiteindelijk moet betalen.

Kortlopend geld

De Rabobank laat weten dat het ECB-rentetarief gaat om kortlopend geld voor banken die liquiditeit nodig hebben. ‘Rabobank beschikt zelf over voldoende liquiditeit. Voor onze grondstof ‘geld’ steunen wij op de kapitaalmarkt en op spaargeld. De tarieven daarvan liggen aanmerkelijk hoger.’
De Rabobank stelt dat het ECB-tarief niet maatgevend is voor het klantentarief of het rentepeil waartegen banken geld uit de kapitaalmarkt halen om langlopende financieringen ook langlopend te verzekeren van krediet.
De bankiers van ABN Amro hebben zojuist besloten om ondernemers die tussen 1 november en 1 april geld lenen bij de bank, te laten profiteren van het lage rentetarief van de ECB. ‘We hebben het geld geleend om het voordeel weer door te geven aan onze klanten’, zegt Pierre Bertnsen van ABN Amro. ‘Dat is in lijn met de doelstelling van de ECB om de economie te stimuleren.’
De ING laat weten het financieringsvoordeel van de goedkope ECB-lening volledig aan Nederlandse bedrijven door te geven. ‘Ondernemingen krijgen 0,50 korting op een investeringslening’, zegt Kees van Vliet, sectormanager Agrarisch bij ING.

Risico

Op de vraag of de rentetarieven nu dichter bij het ECB-tarief komen te liggen kan ABN Amro moeilijk antwoorden. ‘De rentepercentages die we hanteren variëren omdat het risicoprofiel van ondernemingen varieert’, zegt Berntsen. ‘En de prijs van risico’s is toegenomen.’
Ook bij de Rabobank klinken dergelijke geluiden. ‘Het rentetarief voor de bedrijfslening wordt bepaald door de inkoopkosten op de geld- en kapitaalmarkt. Daarnaast kan een individuele risico-opslag worden opgezet. De hoogte daarvan is afhankelijk van de rentabiliteit en vermogenspositie van de onderneming en de zekerheden die de ondernemer kan aanbieden. Ten slotte kan er nog een winstopslag worden opgezet.’
Ook ING geeft aan dat er nog een verschil zit tussen de rente van de ECB en het tarief dat de banken hanteren voor hun klanten. ‘Het verschil wordt veroorzaakt door de toegenomen risicokosten. Die zijn toegenomen door de economisch zware jaren. Daarbij is het rendement op zakelijke kredietverlening de laatste jaren ook gedaald.’