ILP: redelijke betaling gebruik octrooi

Het ILP belooft groenteveredelaars een manier om tegen faire kosten een licentie te krijgen voor de eigenschappen die ze nodig hebben. De leden van het ILP zullen al hun octrooien die betrekking hebben op planteigenschappen in groenten toegankelijk maken voor de andere leden, onder de voorwaarden van het ILP.
Het licentiesysteem van het ILP werkt als volgt: als een lid een licentie wil om een geoctrooieerde uitvinding van een ander lid te gebruiken, gaan de twee partijen onderhandelen over een vergoeding. Als ze binnen drie maanden geen akkoord bereiken, wordt de zaak voorgelegd aan onafhankelijke experts voor arbitrage. Beide partijen leggen hun voorgestelde licentievergoeding voor aan de onafhankelijke arbiters, die vervolgens het meest redelijke voorstel kiezen.
‘Dit dwingt beide partijen om vanaf het begin een redelijke houding aan te nemen’, zegt Chris van Winden, directeur-secretaris van het ILP. ‘Een onredelijk voorstel zal altijd worden verworpen ten gunste van een redelijker voorstel. Het systeem leidt altijd tot een faire aanbieding.’
Als de arbiters eenmaal een licentievergoeding hebben vastgesteld, wordt deze vergoeding aan alle andere partijen bekendgemaakt om de transparantie te vergroten. Van Winden verwacht overigens dat er weinig kwesties worden voorgelegd aan de arbiters. ‘Arbitrage kost geld. Als je verliest, moet je 30.000 euro betalen.’
Lidmaatschap staat open voor alle geïnteresseerde partijen, ongeacht of ze octrooien bezitten of niet, zo meldt het ILP. De contributie is gerelateerd aan de omvang van de onderneming. Bedrijven met minder dan honderd werknemers betalen 7.500 euro. Bedrijven met vijfhonderd of meer werknemers betalen 22.500 euro, en de tussengroep rekent 15.000 euro contributie af. Van Winden verwacht dat meer bedrijven zich zullen aanmelden.
Maakt het ILP een eind aan discussies over kwekersrecht of rechtszaken over geoctrooieerde planteigenschappen? ‘Nee’, zegt Van Winden resoluut. ‘Bedrijven kunnen op eigenschappen octrooi aanvragen en andere bedrijven kunnen dat betwisten. Dat staat los van het ILP. Als octrooien zijn toegekend, kunnen aangesloten bedrijven via het ILP-lidmaatschap tegen een redelijke vergoeding gebruikmaken van die octrooien.’

Tussenoplossing

LTO Nederland plaatst kanttekeningen bij het ILP. Dat heeft vooral te maken met het bezwaar van LTO tegen octrooien op planteigenschappen en veredelingstechnieken. Het standpunt van de organisatie is dat het belang van boeren en tuinders is gediend met open innovatie, dus kwekersvrijstelling. Elke kweker mag vrij al het genetische materiaal dat beschikbaar is op de markt gebruiken om op door te kweken. Octrooien en patenten beperken de kwekersvrijstelling.
LTO stelt dat een handvol partijen de kennis heeft om de octrooieerbare veredelingstechnieken te ontwikkelen. Het gevaar is dat op den duur deze partijen onevenredig veel macht hebben binnen onze voedselvoorziening.
‘Het is mooi dat de ondertekenaars van het ILP een weg gevonden hebben om planteneigenschappen toch toegankelijk te maken voor plantenveredelaars die deze niet zelf hebben ontwikkeld. Maar LTO ziet dit als een tussenoplossing,’ meldt Adrie Bossers namens LTO. ‘Het feit blijft namelijk dat de eigenaar van het octrooi of patent in een sleutelpositie verkeert.’
Het doel van LTO blijft om de Europese Biotech-richtlijn aan te passen, zodat nationale wetgeving in lidstaten zo is aan te passen dat de kwekersvrijstelling zoals in het kwekersrecht ook van toepassing wordt voor patenten op planteigenschappen en -technieken.

Andere sectoren

Ook Plantum, de brancheorganisatie van veredelaars, noemt het ILP een tussenstap en niet de totaaloplossing voor het probleem van blokkerende octrooien in de plantaardige sector. Niet alle octrooihouders in de groentezaadsector doen mee. En het huidige systeem is niet toegankelijk voor veredelaars van gewassen voor de akkerbouw, sierteelt en fruitteelt.
Plantum gaat met leden van die andere sectoren binnen de vereniging bespreken of het voor hen mogelijk is om een vergelijkbaar systeem als het ILP te ontwikkelen. De organisatie vindt nog steeds dat de wetgever wettelijke oplossingen moet zoeken voor het ‘in balans brengen van het kwekersrecht en het octrooirecht’.
Bionext is sceptisch over het nieuwe platform. De ketenorganisatie voor biologische landbouw noemt de gedachte achter het ILP mooi, maar verwacht dat deze doelen in de praktijk niet worden gehaald. Bionext betwijfelt of het systeem toegankelijk en betaalbaar zal zijn voor zaadbedrijven en onafhankelijke veredelaars die zelf geen octrooirechten bezitten.
De organisatie vreest dat bedrijven die voorstander zijn van plantgerelateerde octrooien het platform zullen gebruiken om het octrooieren te legitimeren. Volgens Bionext bestaat daarom de kans dat door dit systeem het aantal octrooiaanvragen op planteigenschappen verder zal stijgen.
‘Voor een structurele oplossing blijft een wijziging van de Europese octrooiwetgeving noodzakelijk’, meldt projectleider Maaike Raaijmakers van Bionext.