‘‘Hulp en handel: de nieuwe agenda”

Aaltje de Roos heeft als boerendochter veel affiniteit met het werken met boerenorganisaties en -coöperaties. Na haar studie niet-westerse sociologie ging ze aan de slag bij de Verenigde Naties. Nu coördineert ze op het ministerie lopende programma’s, initieert nieuwe programma’s en bouwt netwerken binnen en buiten het ministerie op. “Het is belangrijk om organisaties en programma’s met elkaar in contact te brengen, om zo meer effectiviteit te behalen. Dat is extra belangrijk in deze tijd van lagere budgetten.”

Ondernemerschap

Voedselzekerheid en financiële sectorontwikkeling, waaronder verzekeringen, zijn de belangrijkste aandachtsvelden van De Roos binnen de agenda ‘Hulp en Handel’ van minister Ploumen. “Boeren en boerinnen zijn de eerste schakel in de agrarische waardeketen. Het ondersteunen van boerencoöperaties en -organisaties in ontwikkelingslanden is een efficiënte manier om de positie van boeren en boerinnen én hun onderhandelingspositie te verbeteren. Daarbij is het essentieel om aan het ontwikkelen van ondernemerschap te werken. Als het de boeren goed gaat, ontstaat er economische dynamiek in de rurale gebieden en alternatieve werkgelegenheid. Dat is belangrijk omdat er lang niet in iedere boer een ondernemer schuilt, en dat is essentieel voor een vitale landbouwsector.”

Nederlandse agribusiness heeft rol te spelen

Een van de uitdagingen van haar werk zit voor De Roos in de bijdrage die Nederland kan leveren aan ontwikkelingssamenwerking. ‘‘Overal ter wereld kent men ons, van Wageningen Universiteit tot het Nederlandse pootgoed. Nederlandse boeren van verschillende bedrijven en organisaties, waaronder LTO, kunnen veel kennis en innovatie overdragen. Ons ministerie ondersteunt Agriterra financieel. Agriterra en bedrijven zelf leveren hun bijdrage in natura via trainingen en kennisoverdracht. We geloven in de aanpak waarbij praktijkmensen die écht weten waar het om gaat collega’s in ontwikkelingslanden adviseren en trainen, en dat heeft ons bij Agriterra gebracht”, licht De Roos toe. “We hebben hier in Nederland heel wat te bieden, we hebben altijd vooraan gelopen wat betreft onderzoek, innovatie en efficiënt boeren. Om voedsel voor steeds meer mensen te verbouwen, is ook in opkomende economieën een efficiëntieslag noodzakelijk. De Nederlandse agribusiness kan daarbij zeker een rol spelen.”

Serieuze concurrentie

Gelijkwaardigheid en een win-winsituatie zijn voor Aaltje de Roos de basis voor ontwikkelingssamenwerking. “Je moet mensen aanspreken op hun eigen kracht, dan worden ze zelfredzaam”, betoogt ze. ‘‘De samenwerking van Agriterra met bedrijven als Flynth en FrieslandCampina en vele anderen biedt het Nederlandse bedrijfsleven ook veel kansen. Maar je zult altijd te maken hebben met een zekere spanning tussen armoedebestrijding en ondernemingsdoelstellingen. Er is natuurlijk de kans dat de coöperaties in opkomende economieën zich ontwikkelen tot concurrenten. Laten we niet vergeten dat we een eeuw geleden hier zelf ook begonnen zijn met kleine coöperaties, waarvan enkele zijn uitgegroeid tot succesvolle spelers op de wereldmarkt. Mocht een boerencoöperatie uit een opkomende economie zich uiteindelijk opwerken tot een concurrent, dan heb je het in mijn ogen goed gedaan.”