‘Cruciale week voor melkveesector’

Aanleiding is de zogenoemde melkveewet, die geen wet mag heten, omdat het hele debat gaat over een aanpassing van de Meststoffenwet. Melkveewet suggereert dat we ook over structuurbeleid praten, maar dat is niet aan de orde. Het ging en gaat over aanpassing van de Meststoffenwet; niet meer, niet minder!
Goed beschouwd heeft staatssecretaris Sharon Dijksma met haar voorstellen voor aanpassing van de Meststoffenwet precies gedaan wat wij, melkveehouders en zuivelsector, in december 2013 van haar vroegen. We vroegen te regelen dat de melkveehouderij kan groeien binnen kaders waar we het als sector met de overheid over eens zijn om daarmee de derogatie overeind te houden en maatschappelijk draagvlak te houden voor de melkveehouderij. Het gaat dan om weidegang, grondgebondenheid en efficiënt omgaan met mineralen.
Als ZLTO dragen we steeds uit dat bedrijfsontwikkeling moet passen bij de ondernemer, bij zijn omgeving en bij de markt waar hij/zij voor wil produceren. Als je die visie doorvertaalt naar de praktijk, zeggen we dat niet elke ontwikkeling overal past (de omgeving stelt grenzen) en dat niet elke ondernemer per se moet groeien naar 150 koeien of een veelvoud daarvan.
Bovendien zeggen we dat de bedrijfsvoering moet aansluiten bij de vraag van de markt. En als die vraag weidegang is, dan zal de melkveehouder daar op in moeten spelen. Deze visie hebben we steeds meegenomen in de discussies over de wetswijziging van Dijksma.
Onze visie is dus geen blauwdruk voor de melkveehouderij; geen draaiboek hoe de bedrijven in Brabant, Zeeland en Gelderland zich moeten ontwikkelen. Deze visie stelt vragen aan de ondernemer, want uiteindelijk zal hij/zij de keuze maken voor groei en inrichting van zijn bedrijf. Over deze keuzes hebben velen in onze omgeving en ook in de Tweede Kamer een mening.
Als je alle meningen en visies afpelt, blijven twee punten over: weidegang en grondgebondenheid. In de marge zijn ook opmerkingen gemaakt over hormoongebruik, topsport voor koeien, dierenwelzijn en grote stallen in het landschap. Maar in de kern komt de discussie steeds terug op weidegang en grondgebondenheid.

Grondgebonden

Wie de melkveehouderij kent, weet dat de sector per definitie grondgebonden is. Voor elke 2,5 koe is ongeveer 1 hectare ruwvoer nodig. Dus als je nog verder doorredeneert over grondgebondenheid, kom je uiteindelijk bij de vraag uit: op wiens grond groeit het gras en de maïs?
Moet die grond waar het ruwvoer gewonnen wordt per se eigendom zijn? Kan dat ook in huur, pacht en tijdelijk gebruik zijn? Kan dat ook grond zijn waarover de melkveehouder een afspraak heeft met de akkerbouwer (voer voor mest)? Kan dat ook grond van een varkenshouder zijn die zijn mest niet aanwendt maar verwerkt? Of grond van een ex-bedrijfsgenoot die op deze manier zijn pensioen aanvult?
Voor weidegang kunnen we vaststellen dat dat vooral een private kwestie is tussen zuivelonderneming en melkveehouder en tussen melkveehouder en zijn directe omgeving (in Brabant al dan niet gestimuleerd door de Brabantse Zorgvuldigheidscore Veehouderij). Dan hoeft dat punt niet geregeld te worden door Dijksma in een wet of Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB).
Dan blijft grondgebondenheid over. Daarvan zegt de Tweede Kamer tegen Dijksma: ‘Regel dat in de AMvB en kom dan bij ons terug.’
Daar staan we nu. Deze dagen wordt op het ministerie gesleuteld aan de AMvB. We zullen daarover meepraten en onze ideeën naar voren brengen. Voor mij zijn een ruime definitie van grondgebondenheid en het stimuleren van regionale kringlopen (inclusief samenwerken met andere sectoren) de belangrijkste punten.

AMvB inregelen

Als we dat geregeld krijgen in de AMvB, en de Eerste Kamer de wetswijzigingen half december aanneemt, dan houdt de wet- en regelgeving vanaf 1 januari maximaal rekening met specifieke structuur van onze regio, met het ondernemerschap van onze leden, met de voorwaarden voor derogatie en met de vraag die de samenleving aan ons stelt.