‘Stal verlichten, niet het land’

Berrie Klein SworminkToen hij in 2011 de bouw van een nieuw deel aan de ligboxenstal afrondde, kreeg melkveehouder Gerhard Flierman in Lettele opmerkingen uit de buurt over het vele licht dat ‘s avonds vanuit de stal te zien was.
‘Toen heb ik meteen de armaturen met hoogfrequente tl-buizen wat hoger gehangen’, vertelt Flierman. ‘Het gaat me immers niet om het verlichten van het weiland, maar om licht in de stal.’
Toen LTO Salland in 2013 Project Lichtuitstraling aankondigde, meldde de melkveehouder zich aan als proefbedrijf omdat hij meer wilde weten over de mogelijkheden om onnodige lichtuitstraling te voorkomen. Naast Flierman deed melkveehouder Harry Booijink uit Broekland mee als pilotbedrijf.
‘Lichtuitstoot uit stallen kan maatschappelijke weerstand opleveren. We zagen onder meer in de Friese gemeente Tytsjerksteradiel dat regelgeving niet de oplossing is’, zegt bestuurslid Geertjan Kloosterboer van LTO Salland. ‘Overheden zitten niet te wachten op extra regels die ze vervolgens ook moeten handhaven, en voor boeren kunnen zulke regels belemmerend werken.’
Een van de doelen van Project Lichtuitstraling, waaraan de gemeenten Deventer, Hellendoorn en Raalte een financiële bijdrage leverden, was vooral bewustwording onder boeren.
Ook de twee pilotbedrijven dragen bij aan meer aandacht voor het voorkomen van onnodige lichtuitstoot binnen het gebied van LTO Noord-afdeling Salland.
Zo werd er op het bedrijf van Flierman onder meer geëxperimenteerd met het kantelen van de eerste rij armaturen, het afplakken van een deel van lampenkappen en het vervangen van tl-buizen door led-tl-lampen.
Booijink experimenteerde met het aanbrengen van een roestvrijstalen kap om twee natriumlampen. Ook gaan op beide bedrijven ‘s avonds rond 21.30 uur de lampen uit.
Op grond van de ervaringen die Flierman met de experimenten opdeed, besloot hij alle tl-buizen te vervangen door led-tl-lampen. ‘Traditionele tl-buizen stralen rondom licht uit. Bij led-tl beperkt de lichtuitstraling zich tot een hoek van 120 graden. Dat is in de stal goed te zien. De lichtbundel stopt exact bij de buitenmuur’, stelt hij.

Voordeel

Bijkomend voordeel is dat led-tl energiezuiniger is. LTO Salland berekende voor Flierman dat hij de investering van 1.500 euro in 5,9 jaar heeft terugverdiend.