PAS neemt niet alle boerenzorgen weg

Jan van LiereOver de PAS wordt al jaren gepraat. Toenmalig staatssecretaris van Landbouw Henk Bleker gaf ooit 2012 aan als invoeringsjaar. Dat is bij lange na niet gehaald, maar nu komt de eindstreep toch in zicht. Het PAS-programma is vastgesteld. Twee weken geleden gaf staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ) het vrij voor de inspraakfase.
Zonder grote tegenslagen moet in de loop van de komende zomer de Programmatische Aanpak Stikstof echt van start kunnen gaan. Voor veehouders in de omgeving van Natura 2000-gebieden betekent het met name dat een eind kan komen aan de situatie dat ze moeten werken zonder geldige Natuurbeschermingswet-vergunning en dat er ruimte beschikbaar komt om de bedrijven verder te ontwikkelen.

Stikstofdepositie omlaag

Tegelijk ligt er de opgave om de stikstofdepositie van de Nederlandse veehouderijsector met 10 kiloton terug te dringen. Dat gaat gebeuren door het nemen van generieke maatregelen.
Zo worden de eisen aangescherpt die de AMvB Huisvesting stelt aan de emissie uit stallen. Veehouders die nieuw bouwen of die hun stal substantieel willen uitbreiden, krijgen daarmee te maken. Daarnaast gaat de stikstofdepositie omlaag door strengere bepalingen op het gebied van mest uitrijden en door maatregelen op het gebied van voermanagement.
Veehouders leveren die inspanningen niet voor niets, stelt LTO-bestuurder Schenk. ‘Terwijl de kritische depositiewaarde in veel natuurgebieden nog steeds overschreden zal worden, krijgen we als veehouderijsector toch 5,6 kiloton ontwikkelruimte’, zegt Schenk. ‘We hebben dat met de overheid afgesproken. Landelijk gezien is het voldoende om de komende jaren vooruit te kunnen.’
De PAS levert ook rechtszekerheid op. ‘Eindelijk komen we uit de juridische klem waar zoveel ondernemers mee worstelen’, stelt Schenk. Bovendien zullen de bureaucratie en de daarmee gepaard gaande kosten aanmerkelijk verminderen.

Herstelmaatregelen

Blijvende overschrijding van de kritische depositiewaarde in Natura 2000-gebieden wordt gecompenseerd door herstelmaatregelen die de betreffende natuurwaarden een extra steun in de rug geven. Dergelijke gebiedsgerichte maatregelen bestaan uit bijvoorbeeld maaien en afplaggen, maar ook uit hydrologische ingrepen als buffering, peilverhoging en verbetering van de waterkwaliteit. Met name dat laatste kan consequenties hebben voor de omliggende landbouwbedrijven.
Aanpassing van herstelmaatregelen zal in de praktijk niet eenvoudig zijn. Ze staan compleet met juridische en financiële borging in het PAS-programma. Dat maakt het moeilijk om geplande herstelmaatregelen te vervangen door alternatieven.
Bij alle optimisme over de mogelijkheden die de PAS biedt, zijn er dus ook zorgen. ‘De PAS lost niet alle Natuurbeschermingswet-problemen op. Voor verschillende Natura 2000-gebieden zal de ontwikkelruimte krap blijken. Bedrijven dicht bij dergelijke gebieden kunnen er de gevolgen van ondervinden. Daar zit best spanning op’, aldus Schenk.
Voor LTO is het aanleiding om de komende tijd op gebiedsniveau te inventariseren waar de knelpunten zitten. Het streven is dat zoveel mogelijk ondernemers gebruik kunnen maken van de beschikbare ontwikkelruimte. ‘Dat vereist maatwerk voor specifieke bedrijfssituaties. Daar zullen we ons sterk voor maken.’

Zienswijze indienen

Schenk legt uit dat LTO een landelijke zienswijze zal indienen met suggesties voor verbetering, maar dat ook de reacties van de afdelingen heel belangrijk zijn. ‘We zitten er bovenop. Het is de moeite ook meer dan waard: de Programmatische Aanpak Stikstof biedt een toekomstgerichte, intelligente en afgewogen aanpak. Maar dat wil niet zeggen dat in één klap alle problemen voor alle ondernemers zijn opgelost.’