Politiek kan huwelijk boer en natuur bezegelen

Mike SchellartDe opkomst van de boer als hoeder van het landschap is al enige tijd gaande. Boeren, ook groepen agrariërs verenigd in coöperaties, hebben zich gespecialiseerd in natuurbeheer en onderhouden honderden hectares. Voorbeelden zijn er genoeg in West-Nederland.
De redenen zijn bekend. De economische crisis en een uitspraak van het Europese Hof over vermeende staatssteun aan terreinbeherende organisaties (tbo’s) noopten overheden hun blikveld te verruimen. Tot voor kort waren het vooral de tbo’s die automatisch het natuurbeheer kregen toebedeeld. Nu moeten deze onderhoudsklussen worden aanbesteed.
Dat geldt ook voor de Groenzoom, waarvan de aanbesteding in maart start. Natuurcoöperatie de Groenzoom is nu met Natuurmonumenten als partner een grote kanshebber om de klus binnen te halen.
Samenwerken met agrariërs doet Natuurmonumenten al langer. Geregeld schakelt zij boeren in die als deskundigen het landschap onderhouden, met weidevogelbeheer, kruidenrijke graslandbeheer en andere vormen.
Maar niet eerder heeft Natuurmonumenten zo aan de voorkant de verbintenis gezocht met boeren. De aanbesteding van de Groenzoom wordt dan ook met grote interesse gevolgd door het hoofdkantoor in ‘s-Graveland. De natuurorganisatie doet overigens aan de noordkant van Rotterdam al de nodige ervaring op, waar ze de weidenatuur van polder Schieveen en de Ackerdijkse Plassen met agrariërs beheert.
Dat de boeren van de coöperatie de Groenzoom dit project zien zitten, is ook in hun eigen belang. De verstedelijkte omgeving en de drang van de burger die graag wil zien, ruiken en voelen waar zijn voedsel vandaan komt, maken het haast onmogelijk en ongewenst een solitair boerenbedrijf in de been te houden. Schaalvergroting is lastig. Verbreding - en daarmee risicospreiding - in de bedrijfsvoering is de strategie waarmee zij vooruit kunnen boeren.
Interessant is ook de parallel met het Buijtenland van Rhoon, ten zuiden van Rotterdam. De boeren die moeten wijken voor dit natuur- en recreatieproject hebben een pact gesloten met Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. Deze natuurclub heeft een goedkoper en boervriendelijker variant ontwikkelt, die kan rekenen op draagvlak onder de bevolking. Het plan fungeert inmiddels als bouwsteen voor het Buijtenland. Nu alleen de uitvoering nog.
Daarmee lijkt de trend gezet. Dergelijke natuur- en recreatieprojecten worden niet meer gedicteerd van bovenaf, hooguit geregisseerd. Invulling en exploitatie gebeuren door de regio. De samenleving is eraan toe, de boeren zijn er klaar voor en de natuurorganisaties kunnen het niet alleen. Het is nu aan de politiek.