‘Alles draait om beleving van cliënt’

De 65 cliënten die een of meerdere dagen per week naar de dagbesteding komen, worden vooral uitgedaagd om actief te blijven; dingen zelf te doen die ze zelf nog kunnen, zegt de eigenaar. ‘Dat is soms anders dan thuis, waar dan te vaak te snel dingen worden overgenomen omdat het misschien wat langer duurt.’
De medewerkers hebben bijna allemaal een agrarische achtergrond. ‘Net als een boer moeten zij het werk kunnen zien. Ze moeten weten wanneer ze kuil voor de twee nog overgebleven koeien moeten aanschuiven, wanneer ze de moestuin moeten spitten en de kippen moeten verzorgen’, vindt Junggeburth.
Cliënt en boerenzoon Jaap bevestigt de actieve houding. Op de vraag of hij weleens een spelletje speelt, haalt hij na de warme middagmaaltijd zijn neus op: ‘Daar moet ik niks van hebben. Afwassen, dat doen wij hier.’ Jaap, die dertig jaar kraanmachinist was, is de man van de gevatte opmerkingen, maar hij is de oriëntatie op het heden steeds vaker kwijt.
‘Mensen die verward zijn, kunnen we niet meer naar het heden krijgen. Wij kunnen echter wel in hun belevingswereld stappen en zo begrijpen hoe ze denken. Zo kunnen wij passende activiteiten vinden’, aldus Junggeburth.
Dat wil de zorgboerderij doen via het model van de Oostenrijkse professor Erwin Böhm (zie kader). ‘Het model is ontwikkeld voor mensen die gedesoriënteerd raken. Dementie is daarbij de bekendste vorm. Centraal staat een gestructureerde benadering vanuit de beleefde leefwereld van cliënten zelf, die daardoor weer gereactiveerd kunnen worden en de dag voldaan meemaken’, geeft Junggeburth aan.
Met het model van Böhm is het volgens de eigenaar mogelijk om bijvoorbeeld mensen met een ernstige mate van dementie nog heel lang actief en relatief gezond op de been te houden.
Een andere reden voor Junggeburth om samen met haar bedrijfsadviseur te kiezen voor het Böhm-model, is dat zij binnenkort ook cliënten met zwaardere dementie dagbesteding kan bieden, zoals de gemeente dat graag wil. ‘Het zijn mensen die kunnen denken dat ze bij ons naar hun werk gaan. Op grond van hun biografie moeten we dan misschien wat zaken aanpassen, zoals de lunch. Als ze gewend zijn ’s middags brood uit een trommeltje te eten, dan laten we hen dat doen.’
Om verder in te kunnen spelen op de beleving van cliënten gaat de zorgboerderij met de Vereniging Heemkundekring Onsenoort in Heusden informatie verzamelen over de schoenfabricage en boerenbedrijven in de omgeving.

Vaatwasser

Op de zorgboerderij is de inrichting al grotendeels aangepast op de beleving van cliënten. Zo gebeurt het nu al dat niet alleen de vaatwasser wordt gebruikt, maar dat er ook bewust met de hand wordt afgewassen.
‘Natuurlijk heeft iedereen een eigen beleving van het verleden, maar het concept leert ook om een ‘gezamenlijke tijdgeest’ te creëren. Dat gaat niet zozeer om details, maar om zaken als licht, kleur en geur. Daarnaast zijn accenten van belang, zoals een kruisbeeld voor de één en een bepaald type stoel voor de ander.’
Junggeburth gaat bovendien hulp en advies voor de thuissituatie aanbieden. ‘We willen dat de dagbesteding en de thuissituatie goed op elkaar aansluiten. Dat zorgt straks voor ontlasting van mantelzorgers en professionals. Cliënten gaan zich thuis dan ook actiever en daardoor gezonder opstellen. Wij willen ons hiermee onderscheiden. Als je niets doet, dan val je om. Ik neem een financieel risico, maar ik geloof in dit concept.’