‘Energie van werken met jongeren’

Elies Lemkes-StraverOok Rinco de Koeijer, voormalig voorzitter van de afdeling, schuift aan tafel. Even passeert het artikel in de PZC van de dag ervoor, waarin Rinco zijn teleurstelling uit over de aanleg van Waterdunen bij Groede en de opstelling van de provincie die leidde tot onteigening van een aantal boeren. Rinco: ‘De tientallen miljoenen voor dit gebied hadden ze beter in de landbouw kunnen steken.’

Ledenvergadering

We bespreken met elkaar de ledenvergadering die plaats vindt op 23 februari. Ik ben er uitgenodigd om een inleiding te houden. Leo is voorzitter van de ZLTO-afdeling Agrarisch West Zeeuws Vlaanderen. De afdeling telt 260 bedrijven en 400 leden, vertelt hij.
Leo: ‘80 procent hiervan voert gangbare landbouw: tarwe, suikerbieten, aardappelen, uien, bruine bonen, graszaad en vlas. Het is belangrijk om de meerwaarde van ZLTO voor het ‘gewone’ lid duidelijk te maken en de afstand Den Bosch-Zeeland in figuurlijke zin te overbruggen. Onderwerpen die leden raken zijn de PAS, groenbemesting, asbestregeling, bodem, reductie gewasbescherming, de ontwikkeling van kantoor Colijnsplaat, Europese projecten, het sociaal fonds.’
Rinco noemt ook het agrarisch natuurbeheer.
Leo: ‘Maar het gaat er vooral om dat we kunnen uitleggen welke rol we spelen in overleg met bijvoorbeeld bewindslieden rond het GLB. Waar moet je tegen vechten? Hoe bereik je resultaten? Waarom lukt het wel of niet?’
Verder noemt Leo het interessant om cijfers te laten zien die het belang van de sector in economisch en maatschappelijk opzicht onderstrepen. ‘Maar ook een toelichting op bijvoorbeeld een participatie als de BMC Moerdijk, over biobased economy, zou goed passen.’
Over hightech sensing, een initiatief van ZAJK, denken Leo en Rinco verschillend. Rinco: ‘Het gaat erom dat je de gegevens zelf moet kunnen interpreteren en vertalen naar te nemen maatregelen. Bij de laagsalderende gewassen die we verbouwen is de toepassing van deze technieken niet altijd rendabel. Een drone koop je al vanaf 200 euro.’
Leo: ‘Maar je moet er toch niet aan denken dat je zonder RTK nog zelf de tractor netjes recht moet laten rijden.’
ZAJK is een echte agrarische jongerenorganisatie. ‘De tweede generatie melkveehouders die zich hier uit Noord- Brabant heeft gevestigd is relatief jong’, vertelt Leo. ‘Circa zeventien melkveehouders vestigden zich hier tien tot vijftien jaar geleden. Die differentiatie was een verrijking voor onze streek en betekende tevens een verjonging.’
Na het vertrek van Rinco als voorzitter werkt de afdeling met een kleiner bestuur met de portefeuilles Omgeving, Maatschappij en Ontwikkeling. ‘We hechten ook aan sociale activiteiten. Die vormen het cement in de afdeling. Zo organiseren we Farmers got talent, een rodeo en stoelendans met tractoren. Op 13 juni is de open boerderijendag. En we willen op de eerste zondag in november een bevrijdingsloop organiseren.’
Leo en Rinco hebben vergelijkbare bedrijven. Allebei hun vrouwen werken buitenshuis. Rinco: ‘Samen met mijn broer, tevens compagnon, heb ik een akkerbouwbedrijf van 135 hectare dat we overgenomen hebben van onze vader en oom in 2000. We hebben twee dochters van 15 en 12 jaar, Sophie en Eva.’
Leo heeft een bedrijf van circa 100 hectare dat hij in 1996 heeft overgenomen van zijn ouders. ‘Tot dat moment boerde ik parttime naast mijn baan in de sales van vorkheftrucks. Ik kom uit een gezin met drie kinderen. Mijn twee oudere zussen hadden geen belangstelling om het bedrijf voort te zetten.’
Eenzelfde situatie vond thuis plaats bij zijn vrouw Suzanne. Ook haar broers hadden geen belangstelling om het bedrijf over te nemen. Zo behoren nu ook twee losse percelen van Leo’s schoonouders, net onder Cadzand, tot het bedrijf.
‘Onze zoon Simon is 13 jaar en onze dochter Emma 12 jaar. Ik werk met seizoenarbeid en ook met stagiairs. Ik heb er echt plezier in om met jonge mensen te werken. Die energie, heerlijk!’

Zorgen en kansen

Rinco maakt zich zorgen over het dicht regelen vanuit natuurperspectief. ‘Er dreigt een starheid te ontstaan die geen bewegingsruimte meer toelaat. Ook de ganzen vormen een bedreiging. Kansen voor onze sector zie ik in de toenemende vraag naar voedsel.’
Leo: ‘De bodem en met name stikstoffosfaat is een zorg. Er gaan mestauto’s vanuit de Peel de grens over. Dat voelt toch onlogisch. En afstand speelt een rol voor onder andere de afzet. België is dichtbij, maar we hebben te maken met het cultuurverschil.’
Zorgelijk vindt de afdelingsvoorzitter ook het stoppen van aardappelen en uien verwerkende bedrijven. ‘Dit jaar zijn er al zes of zeven gestopt, waarvan twee in deze streek. We zijn steeds meer aangewezen op België waar de aardappelprijs lager is. In algemene zin hebben we het bij de vermarkting eigenlijk laten liggen.’
Kansen ziet hij voor zijn regio. ‘We hebben ruimte en geen last van wegen of een luchthaven. Dat betekent dat grotere bedrijven zich hier goed kunnen vestigen met ruimte om te ondernemen. En de technologie kan ons nog meer gaan helpen. Die hebben we gewoon nodig.’