Leven in het putje van de polder

Kappers heeft twee jaar geleden een melkveestal laten bouwen ten noordwesten van Schokland. De moderne stal biedt plaats aan tweehonderd koeien. Hij heeft 65 hectare rondom zijn bedrijf, waarvan 7,5 hectare slechts valt buiten het door Unesco als werelderfgoed aangewezen gebied rond Schokland. Dat gebied beslaat 1.500 hectare.
Met Co van den Dries wisselt Kappers land uit ten faveure van akkerbouw. Van den Dries heeft ruim 200 hectare liggen in de schaduw van het voormalige eiland.
Opvallend is dat Kappers vooraf niet op de hoogte was van de waterhuishoudingsproblemen in het gebied. ‘Toen werd er in ieder geval niets gezegd over bijvoorbeeld de vernattingsplannen van Schokland voor archeologische schatten in de bodem. Voor mijn gevoel werden er misschien achteraf gezien wel gegevens daaromtrent achtergehouden. Wij hadden net een gebied met beperkingen verlaten.’

Teleurstelling

Toch is er geen sprake van wrok, eerder van teleurstelling. De melkveehouder wil er in niet in blijven hangen. Hij staat namelijk midden in de maatschappij. ‘Nu we hier al die jaren wonen, goede buren hebben en een goed sociaal leven, gaan we over die nalatigheid ook geen procedures meer aanspannen. Maar ik vind wel dat er iets tegen de problemen in de waterhuishouding gesteld moet worden. Misschien wel een lager bedrag voor waterschapslasten. Ook zou de provincie ons tegemoet kunnen komen met compensatie.’
Met het nieuwe Waterbeheerplan 2016-2021 voor ogen, dat tot en met 16 februari ter inzage ligt, gaan de agrariërs in het gebied wel tot enige actie over, verwacht Kappers. ‘Dat kan ik me ook niet anders voorstellen. Je ondervindt er als ondernemer namelijk aanwijsbaar last van’, zegt hij.

Grondwaterspiegel

‘Als het hier echt nat is, dan zitten we rond de 40 centimeter boven de grondwaterspiegel. In de zomermaanden is dat 70 centimeter. In een natte periode zie je hier ook meteen de plassen in het veld. Dat is nu ook het geval.’
De melkveehouder wijst in de richting van Schokland. ‘Als je nu een luchtfoto zou maken, dan zijn de natte plekken zichtbaar. Het is te kort door de bocht van het waterschap om te zeggen dat bodemdaling daar een belangrijke oorzaak voor is, als iets waar ze geen vat op hebben.’
Volgens de ondernemer is er veel meer aan de hand. ‘Door het peil op en rond Schokland gericht te verhogen, wordt de druk op het grondwater beïnvloed’, zegt Kappers. ‘Dat zie je op ons weiland terug, vooral in een natte periode. Het spreekt voor zich dat dat ook slecht is voor de structuur van de grond. Bovendien kun je er niet op gaan rijden met zwaar materieel.’
‘Ze zeggen dat er nog wel een beetje rek in zit, maar dan moet het waterschap in mijn ogen wel zorgen voor het verbeteren van de ontwatering via bredere sloten. We hebben zelf ook al stukken gedraineerd.’

Tien boeren

Kappers staat niet alleen bij deze problemen. Zeker tien boeren kampen met overlast, onder wie akkerbouwer Adriaan Vos uit Nagele. Hij heeft ook een loonwerkbedrijf waarmee hij de kost verdient. Zijn bedrijf zit aan de Oud Emmeloorderweg in het natste deel van het Schoklandgebied, zeker 18 hectare.
Van de zes laagst gelegen hectares zou Vos graag het eigendomsrecht inwisselen voor land elders. ‘Als je het over het ‘putje van de polder’ hebt, dan is dat echt het laagste deel van de polder. Dat gebied is onbegaanbaar in natte periodes’, vertelt hij.
‘Voor mezelf had ik al een oplossing uitgedacht en dit voorstel naar provincie Flevoland gestuurd. Een zwager van mij had land in Oostvaarderswold. Heel simpel. Die 6, 7 hectare ten noordwesten van Schokland verruilen voor land dat meters hoger ligt en het putjesland gebruiken voor bijvoorbeeld een betere waterberging in natte periodes. De provincie wil er nog niet aan, maar ik ben daartoe bereid.’
De melkveehouder en loonwerker voelt zich machteloos. ‘Veranderingen duren lang en plannen nemen veel tijd in beslag’, zegt Vos, die tegen wil en dank vastzit aan het gebied en toch oog heeft voor de realiteit daarvan.
‘Waarschijnlijk ga ik hier nog een tiental jaren door. Daarna verkoop ik het bedrijf waarschijnlijk. Ik ben niet een man van het onderste uit de kan halen. De problematiek van een dergelijk gebied moet echter je leven als boer niet gaan beheersen.’