Ras speelt grote rol bij kwaliteit uien

Haijo DoddeUienrassen met een hoog cijfer voor huidvastheid onderscheiden zich in principe jaar op jaar vanwege een mooie huid. ‘Kwaliteitseigenschappen zijn behoorlijk stabiel’, zegt teeltadviseur Luc Remijn van DLV Plant. ‘Dat geldt voor de huidkwaliteit, maar ook voor de hardheid van de uien en de kiemrust.’
Remijn is namens DLV Plant betrokken bij het UIKC op proefboerderij de Rusthoeve in Colijnsplaat. Vorige week tijdens een bijeenkomst bij zaadbedrijf Hazera in Rilland gaf hij een inleiding over de invloed die telers kunnen uitoefenen op de kwaliteit van uien.
Volgens Remijn kiezen uientelers niet meer per definitie voor rassen die de meeste kilo’s geven. ‘Er is meer bewustzijn van de invloed van het juiste ras op de kwaliteit van de uien. Wel blijft het voor het rendement van de teelt natuurlijk van belang dat een ras ook voldoende produceert.’
De teler heeft veel invloed op de kwaliteit van zijn uien, concludeert Remijn. Hij noemt het kenmerkend dat in de praktijk vaak dezelfde telers de beste uien rooien.
‘Uien zijn nu eenmaal kwetsbaar in de teelt. Naast het juiste ras op de juiste grondsoort heeft kwaliteit te maken met de bodem, ontwatering, voorvrucht, zaaidiepte, groei, bemesting, ziektedruk en uiteindelijk de bewaring. Verder is het voor de kwaliteit van belang dat uien voor 15 september in de schuur liggen.’
Omdat rassen een belangrijke rol spelen bij de kwaliteit van uien vraagt Remijn van de zaadbedrijven om meer teeltinformatie te geven over hun rassen. ‘De rassenkeuze is grondsoortgebonden. Van zaadbedrijven verwacht ik dat ze aangeven welk ras geschikt is voor welke grondsoort. Verder hebben telers behoefte aan meer handvatten voor de optimale teelt.’

Stikstofbehoefte

Onderdeel van dat teeltadvies is wat Remijn betreft ook een richtlijn voor de stikstofbehoefte. Hij vindt dat daarvoor per ras normwaarden wenselijk zijn. In jarenlange bemestingsproeven heeft het UIKC bij zaaiuien bekeken wat de invloed is van verschillende stikstofgiften. Aanvankelijk vergeleken de onderzoekers alleen de opbrengsten, in een later stadium beoordeelden ze bij drie rassen ook het effect op de kwaliteit van de uien.
De teeltadviseur vertelt dat in stappen van 20 kilo variërend van 120 tot en met 180 kilo per hectare extra stikstof minder invloed heeft op de kilo’s dan gedacht. De hoogste stikstofgift geeft gemiddeld 3 procent meer opbrengst dan de objecten met de laagste gift.
‘Het effect van de stikstofgift op de hardheid is bij de drie rassen verschillend. Het ras met de hardste uien gaat in hardheid verder achteruit dan de andere rassen als meer stikstof wordt gestrooid. Wel blijven de uien harder dan die van de overige objecten. Hieruit blijkt dat de rassenkeuze meer invloed heeft op de hardheid dan de stikstofgift’, zegt Remijn.
De teeltadviseur benadrukt dat voor een betere kwaliteit van de zaaiuien de ketenpartijen meer moeten samenwerken. De zaadfirma’s spelen een grote rol. Maar Remijn meent ook dat verwerkers meer contact moeten houden met telers om over de kwaliteitseisen van hun afnemers te communiceren. ‘Bij het UIKC gaan we in elk geval samen met andere ketenpartijen de kwaliteitsproeven in uien een vervolg geven.’

Fenotypische eigenschappen

Uienveredelaar Willem Vanhaecke van Hazera vertelt tijdens de bijeenkomst in Rilland dat de zaadfirma in de uienveredeling veel aandacht besteedt aan de beoordeling van fenotypische eigenschappen van nieuwe selecties. Hij legt uit dat het inkruisen van de juiste genen niet meer de grootste bottleneck is.
‘Een constante en objectieve beoordeling van met name de kwaliteitseigenschappen is cruciaal om uiteindelijk de beste selecties over te houden’, zegt Vanhaecke.
Voor de visuele beoordeling van de uien van alle veredelingsproefvelden overweegt Hazera te investeren in een nieuwe optische sorteermachine die is uitgerust met de modernste cameratechnieken. Deze machine sorteert uien op uiterlijke en inwendige kwaliteitseigenschappen.
Volgens Vanhaecke is automatisering noodzakelijk. ‘Naast de objectieve en constante beoordeling kunnen we de hoge capaciteit van deze sorteermachine goed gebruiken.’