Minimale uitstoot vleeskuikenstal

Berrie Klein SworminkBij het eerste daglicht is te zien hoe de kuikens verspreid over de stal liggen te slapen op het strooisel. Geleidelijk ontwaken ze en komen ze in beweging. Bij de voerpannen en drinklijnen wordt het drukker. ‘Daglicht heeft een positief effect op kuikens. In vergelijking met kunstlicht zijn ze actiever’, vertelt Grefte.
De vleeskuikenhouder bouwde vorig jaar op zijn locatie in Markelo een Sunbro 2.0-stal. ‘De stal is een verdere perfectionering van het Sunbro-concept dat we eerder ontwikkelden.’
Voordat hij in 2010 in Ruurlo zijn eerste Sunbro-stal bouwde, was Grefte al gecharmeerd van het TerraSea-systeem dat het Limburgse bedrijf INNO+ ontwikkelde.

Ventilatie

‘Dit systeem verwarmt of koelt, afhankelijk van de behoefte aan binnenkomende stallucht. Dat gebeurt met behulp van warmtewisselaars in combinatie met een warmtepomp, en de opslag van warmte en/of kou in de bodem. Een voordeel van deze aanpak is dat je minder ventilatiecapaciteit nodig hebt. Dat maakt het goed te combineren met een luchtwasser’, legt Grefte uit.
‘In Ruurlo had ik een voorkeur om de te bouwen stal met een luchtwasser uit te rusten omdat de buurt dat graag wilde. Er zijn wel gangbare vleeskuikenstallen met luchtwassers, maar die werken in de zomer, als je maximaal ventileert, met een bypass. Dat vind ik een slechte oplossing. Je kunt er wel je ammoniakdoelstelling mee realiseren, maar het draagt niet bij aan het voorkomen van stankoverlast.’
De ondernemer ging aan de slag om iets te doen aan het grootste nadeel van het TerraSea-systeem: de relatief hoge kosten vanwege het grote ruimtebeslag.
‘Ik zag hoe varkenshouders steeds vaker gingen werken met een centraal luchtkanaal boven in de stal. Door dit geschikt te maken voor een vleeskuikenstal en door compacte warmtewisselaars voor binnenkomende lucht in de spouwmuur te plaatsen, kan ik de grote ruimtebehoefte van het TerraSea-systeem omzeilen. In mijn stal lopen kuikens onder bijna iedere vierkante meter dakoppervlak’, wijst de vleeskuikenhouder.

90.000 kuikens

De stal die Grefte vorig jaar in Markelo bouwde, is 100 meter lang en in de lengterichting in tweeën gedeeld. Beide stalhelften bieden ruimte aan 44.000 vleeskuikens. Boven de scheidingswand loopt het luchtkanaal dat via afzuigkokers verdeeld over de lengte zorgt voor luchtverversing. Ventilatoren aan het eind van het luchtkanaal blazen de afgewerkte stallucht door een luchtwasser naar buiten.
Op het perceel naast de stal is 70 kilometer waterslang ingegraven om warmte aan het grondwater te kunnen onttrekken of zo nodig in op te slaan.
Pal achter de voorgevel van de stal staan enkele zeecontainers. Naast een entree en een skybox is er een container waarin het grootste deel van de staltechniek is gebouwd. ‘Zeecontainers zijn kostentechnisch aantrekkelijk, maar mogelijk een nog groter voordeel is dat we hiermee het brandrisico verkleinen. Als er in de technische ruimte brand ontstaat, dan is de kans op overslaan naar de stal met dieren klein.’
Grefte noemt nog een pluspunt van de containers: ‘De technische installatie kan bij de leverancier worden opgebouwd en getest. Dat werkt een stuk efficiënter.’
De vleeskuikenhouder legt uit dat de computer ervoor zorgt dat alle beschikbare warmte zo goed mogelijk wordt benut. Hij wijst naar het scherm waarop af te lezen valt dat via de warmtewisselaar bij de luchtwasser bijna net zo veel warmte beschikbaar komt als de warmtewisselaar bij de inlaatventielen nodig hebben.
Om de stalvloer warm genoeg te houden, is aanvoer van extra warmte vanuit het grondwater nodig. ‘Daarom hoor je nu de warmtepomp een beetje draaien.’
De Sunbro-stal heeft geen gasaansluiting nodig. Ook een houtkachel zoals je bij veel vleeskuikenbedrijven ziet, ontbreekt. Alleen elektriciteit is nodig om de warmtepomp en andere pompen te laten draaien.
‘Bij onze stal in Ruurlo bedragen de energiekosten over vier jaar berekend 3,7 cent per kuiken. Hier in Markelo zijn we bezig een deel van het dak vol te leggen met zonnepanelen. Daarmee kun je je bedrijf helemaal energieneutraal maken. Het valt echter nog niet mee om zonnepanelen rendabel te rekenen voor bedrijven als het onze.’

Stalklimaat

Naast de lage energiekosten en minimale emissie van ammoniak, stank en fijnstof onderscheidt het Sunbro-stalsysteem zich vooral door de mogelijkheden om het stalklimaat te beheersen. Door de warmtewisselaars bij de luchtinlaatventielen is binnenkomende lucht in de winter nooit kouder dan 10 graden Celsius en in de zomer nooit warmer dan 20 graden Celsius.
‘In combinatie met vloerverwarming waarmee de stalvloer is te verwarmen en te koelen, kun je zo een constant stalklimaat realiseren. Dat zie je terug in de gezondheid en prestaties van de kuikens en aan het mooi droge strooisel. Het laatste koppel vleeskuikens uit dit deel van de stal had een score voor voetzoollaesies van 0,4. In het andere staldeel lag de score onder de 4. Dit stalsysteem heeft zo op meerdere manieren een positieve invloed op het welzijn van de dieren.’

Marktconcept

Een Sunbro 2.0-stal zou nog sneller rendabel te maken zijn, als de kippen uit zulke stallen deel uit zouden maken van een onderscheidend marktconcept. Op dit moment is dat nog niet het geval.
Grefte vertelt in gesprek te zijn met marktpartijen, maar kan daar nog niets concreets over melden. ‘Natuurlijk vind ik zelf ook dat vlees van kippen uit een stal met zo’n goed verhaal herkenbaar in de winkel zouden moeten liggen. En uiteraard moet dat de afnemer van mijn dieren een paar cent per kilo waard zijn.’