Freshmaker verdient meer Zeeuwse fans

Douwe KortingZe wonnen eind januari de Delta Water Award met hun plan om de vraag naar zoet water in de Zeeuwse land- en tuinbouw in de toekomst te borgen. Ze borduurden daarbij voort op het concept van de Freshmaker.
Dat is een innovatief systeem dat zoet water infiltreert en opslaat in de bodem om het daar in tijden van droogte weer uit te onttrekken. ‘Want wij zijn fans van de Freshmaker’, zei Frans van der Werf namens het samenwerkingsverband Fresh Force.
Vorige week vrijdag bezocht een CDA-delegatie, onder wie Tweede Kamerlid Jaco Geurts, de Freshmaker op het fruitteeltbedrijf van Jan Rijk in Ovezande. Daar draait het 50.000 euro kostende systeem nu ruim twee jaar; naar volle tevredenheid van Rijk en onderzoeker Koen Zuurbier van onderzoeksbureau KWR.
Rijk heeft een bassin van 4.500 kubieke meter dat hij al jarenlang gebruikt voor nachtvorst- en droogtebestrijding. ‘Maar regelmatig blijkt de inhoud niet voldoende om het tot de oogst te halen’, vertelde hij. En zomaar nieuw water inlaten kan of mag niet, gezien de nabijheid van zilt water in Zeeland.

Ruim voldoende

Met de Freshmaker kan onder ideale omstandigheden 6.000 kuub onder zijn boomgaard worden opgeslagen; ruim voldoende voor een jaar. Dat gebeurt door een combinatie van diep wegpompen van zout grondwater en het iets minder diep infiltreren van gezuiverd oppervlaktewater.
Volgens Zuurbier van KWR is het systeem van grote waarde voor fruittelers, maar niet overal toepasbaar. ‘Een voorwaarde is een zandige kreekrug van voldoende dikte. Als die van nature meer dan 15 meter zoet water bevat, mag er normaliter tot een bepaalde hoeveelheid uit onttrokken worden. De Freshmaker is geschikt voor gebieden met een kreekrug en een dunner zoetwaterpakket, waar je het net niet redt dus.’
De kostprijs van het water uit de Freshmaker is vergelijkbaar met dat van de zoetwaterleiding uit de Biesbosch, rond de 60 cent per kuub. Maar dit bedrag zal dalen als meer projecten tot uitvoering komen. En daar zijn meer telers voor nodig, iets waar Frans van der Werf en zijn partners aan werken. Ze denken aan een fonds dat drempelverlagend werkt en telers over de streep trekt.
Onderdeel daarvan is een rekenmodel dat telers duidelijk maakt wat de investering is en wat die oplevert. Jan Rijk gaf al een schot voor de boeg. Want zijn peren zijn door de Freshmaker gemiddeld 5 millimeter groter, en dat vertaalt zich in de prijs.