Meer ruwvoer per hectare vraagt meer vakmanschap

Is dat mogelijk bij strengere mestgebruiksnormen? Volgens een aantal deskundigen wel, maar het vraagt meer vakmanschap van melkveehouders in bodem, bemesting en teelt.
Gemiddeld brengt grasland 10 tot 11 ton droge stof per hectare op en maïsland 15 tot 16 ton. De variatie tussen melkveebedrijven in opbrengsten is groot, blijkt uit resultaten van zeshonderd Kringloopwijzers.
‘Grasland levert 8 tot 14 ton droge stof per hectare op. Van maïsland komt 10 tot 20 ton per hectare. 10 ton per hectare komt voor op gronden die eigenlijk niet geschikt zijn voor maïsteelt’, zegt bedrijfsleider Zwier van der Vegte van proefboerderij De Marke. De opbrengst hangt sterk af van de grondsoort, maar nog meer van het teeltmanagement.
Volgens Van der Vegte kunnen veehouders met een beter teeltmanagement gemiddeld 2 ton droge stof extra gras en 2 ton droge stof extra maïs van een hectare halen. ‘Begin met het optimaliseren van de bodem. Zorg voor een goede structuur, voldoende organische stof en ontwatering van natte gronden’, adviseert hij. ‘Met zo nauwkeurig mogelijk bemesten is de meeste winst te behalen.’

Stikstof beter benutten

Het beter benutten van met name de beschikbare stikstof uit dierlijke mest wordt belangrijker. Voor een goed bemestingsplan zijn bodem- en mestanalyses noodzakelijk, want alleen dan is bekend hoeveel stikstof, fosfaat en andere mineralen er beschikbaar zijn en welke percelen het nodig hebben. Dat maakt een betere verdeling van (dierlijke) mest over de grassneden, gewassen, percelen/grondsoorten mogelijk.
Van der Vegte adviseert veehouders om te kiezen voor het uitgebreide pakket voor bodemonderzoek. ‘Dat kost iets meer, maar daarmee krijg je meer informatie over de bodemtoestand en kun je veel beter sturen. Bijvoorbeeld in het repareren van de pH-waarde, fosfaattoestand of van kali- en zwaveltekorten en dat levert snel meer gras op.’
Het is ook belangrijk om drijfmest niet te vroeg uit te rijden. Liever niet voor 1 maart. ‘Want zo lang het gras nog niet groeit, spoelt er stikstof uit. Pas bij een bodemtemperatuur van 8 graden Celsius begint gras te groeien.’
Om op het optimale moment te kunnen bemesten, is voldoende mestopslag ook een must. ‘Drijfmest zo emissiearm mogelijk aanwenden scheelt ook opbrengst, want elke kilo stikstof die als ammoniak vervluchtigt, kost 30 kilo droge stof gras.’
Op ruim 30 procent van het grasland is de pH-waarde te laag. Dan is bekalken zinvol om te zorgen dat gras de nutriënten in de bodem goed kan benutten.

Bemesten

Voor een hogere maïsopbrengst op de korte termijn zijn de juiste bodem-pH en bemesten op het juiste moment en dicht bij de plant belangrijk. ‘Bemest pas vanaf 1 april, dus dichter bij het zaaitijdstip, om te veel uitspoeling van nutriënten te voorkomen. Drijfmest in de maïsrij aanwenden is het meest ideaal voor een hoge mineralenbenutting en levert 10 procent meer opbrengst op’, zegt onderzoeker Jos Groten van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO).
Groten geeft aan dat verbetering van de bodemvruchtbaarheid bij maïsteelt op de langere termijn erg belangrijk is (zie kader). Geslaagde groenbemesters leveren per hectare 30 kilo stikstof en 100 kilo kalium.

Vals zaaibed

Meer maïs per hectare is ook mogelijk door twee of drie weken voor inzaai een vals zaaibed te maken, waardoor de bovenste grondlaag sneller opwarmt. Dat versnelt de opkomst en begingroei.
Ook maïs onder folie is interessant, waarbij eind maart, begin april al inzaai mogelijk is, maar hierbij is onkruidbestrijding lastig en na één jaar is de folie niet altijd volledig verdwenen.
Verandering van onkruidbestrijding kan de maïsopbrengst ook verhogen. ‘Mechanische onkruidbestrijding kan 5 procent meer maïs opbrengen in vergelijking met chemische bestrijding. Ook groeit maïs beter door bespuiting vóór opkomst of bij twee of drie keer spuiten in een lichtere dosering in plaats van één keer in een hoge dosering na opkomst. Ook iets om over na te denken’, vindt Groten.