‘We voelen ons Asterix en Obelix’

Jo van Dorp heeft twee broers. Zijn ene broer heeft achter de boerderij een houthandel. Zijn andere broer heeft een installatiebedrijf met elfhonderd werknemers en Van Dorp zelf is eigenaar van vier boekhandels.
‘In der loop der jaren heeft de overheid beetje voor beetje stukken land van ons afgeknabbeld. Wij hebben die stukken verkocht, omdat we dachten dat de overheid dan verder zou kunnen met haar plannen. Het geld dat we ervoor kregen, zouden wij dan weer kunnen investeren in een nieuwe toekomst’, vertelt de voormalige agrariër. ‘Maar nu de overheid de onteigeningsprocedure is gestart, lijden we schaduwschade. We worden gestraft voor het feit dat we hebben geanticipeerd op een voor ons andere toekomst in dit gebied.’
Van Dorps agitatie heeft niet zozeer te maken met het inhoudelijke aspect – ‘gezien onze stedelijke omgeving is waterberging noodzakelijk’ – als wel met de manier waarop er met de boeren wordt omgegaan. ‘We voelen ons als Asterix en Obelix tegen ‘die rare Romeinen’. Het hoogheemraadschap van Rijnland dreigt al jaren met onteigening en spreekt nu van urgentie, maar wat is urgentie als er tien tot elf jaar overheen is gegaan sinds de eerste gesprekken?’

Vertraging

Het waterschap betreurt de vertraging, maar zegt dat het niet anders kon. ‘Vanaf 2004 zijn we bezig met het realiseren van een piekberging in deze polder, maar door de financiering van natuurontwikkeling die door Bleker toentertijd is stilgezet, hebben we pas in 2013 een doorstart kunnen maken’, zegt projectmanager Paul Hollander van hoogheemraadschap van Rijnland. ‘Nu zijn gelden wel beschikbaar en hopen we er met de boeren door een minnelijke schikking uit te komen.’
Van Dorp twijfelt daaraan en voorziet een gang naar de rechter. ‘De overheid zoekt de randen van het redelijke op. Sinds de eerste ontwikkelingsplannen voor dit gebied, 55 jaar geleden, kunnen we hier niet meer weg. Niemand wil onze spullen kopen’, verwacht hij.
‘De overheid heeft ons al die tijd aan een touwtje laten bungelen, zegt in keukentafelgesprekken eruit te komen, maar schroeft de deal daarna terug. We hebben al vier opkopers gehad, maar met geen één zijn we het eens kunnen worden. Als Rijnland tien jaar geleden een redelijke prijs had geboden, dan was iedere boer daar echt vrijwillig in meegegaan, want als je al zolang in onzekerheid zit, heb je wel geaccepteerd dat je hier niet verder kunt met je bedrijf.’
Volgens de ondernemer gaf het waterschap in 2004 aan dat de boeren onteigend zouden worden voor de agrarische waarde met een plus, maar nu bieden ze niet meer dan 50 procent van die waarde. ‘6,50 euro per meter is toch geen redelijke en billijke grondprijs?’
Rijnland stelt van wel. ‘We hebben een prijzenonderzoek laten uitvoeren naar de agrarische waarde van gronden rondom deze polder. Wij bieden een marktconforme prijs. Die belofte in 2004 is bij ons niet bekend. Toentertijd had de provincie nog de regie.’
Dat er nog twintig boeren onteigend moeten worden, is volgens Hollander niet waar. ‘Sinds de doorstart anderhalf jaar geleden heeft Rijnland het aantal dossiers teruggebracht van meer dan dertig naar circa tien. Met tien partijen zijn we er al uit, met tien partijen hebben we een mondelinge overeenkomst en met tien zijn we nog in gesprek. De boeren krijgen de volle waarde van het eigendom vergoed en de bijkomende schades.’
De projectmanager kan enkele tegengeluiden niet plaatsen, zoals dat er sprake zou zijn van schaduwschade, en roept de boeren dan ook op contact met hem op te nemen over dit punt.
Voor de Van Dorpen betekent onteigening einde oefening. ‘De overheid doet alsof boerenland nationaal bezit is, democratisering van eigendom, noemen ze het. Maar het is net als met een verkeersdrempel in je straat; die wil je wel, maar niet voor je eigen huis.’