Nieuw GLB geen belemmering grondruil

Sjoerd HofsteeZwiers bestiert een akkerbouwbedrijf in het Drentse Wijster. Pootaardappelen vormen de basis van zijn bouwplan. Hij teelt jaarlijks zo’n 80 hectare. Dit doet hij door grond te ruilen met 25 verschillende melkveehouders.
Dat gaat al jaren goed. Op basis van vertrouwen. Dit jaar kostte het Zwiers echter moeite om voldoende grond in gebruik te krijgen. Niet omdat het vertrouwen in hem was geslonken, maar door de verandering met uitbetalingen uit het GLB.
Wat is veranderd, is dat de toeslagrechten plaats hebben gemaakt voor betalingsrechten. Deze worden verdeeld door op elke hectare één betalingsrecht toe te kennen. Leidend wordt de opgave van het aantal hectares dat in gebruik is volgens de Gecombineerde opgave 2015.
De waarde van het nieuwe betalingsrecht is afhankelijk van de uitbetaling van de bedrijfstoeslag in 2014. Nu ontvingen veel landbouwers, vooral melkveehouders, in 2014 aan bedrijfstoeslag omgerekend over alle hectares een fors hogere uitbetaling.
Om een harde terugval in uitbetaling per hectare te dempen, is gekozen voor een compensatieregeling die zorgt voor een geleidelijke afbouw naar het bedrag richting 2019. Het compensatiebedrag wordt uitgesmeerd over de nieuwe betalingsrechten. Veel landbouwers willen ook op de verhuurde en uit gebruik gegeven percelen betalingsrechten aanvragen.
Dat is te regelen door het opstellen van een private overeenkomst (PO). Hierin staat dat de melkveehouder of de akkerbouwer die grond verhuurt of uitruilt, ook voor die hectares betalingsrechten krijgt. De huurder huurt vervolgens de grond en de nieuwe betalingsrechten en verzilvert de betalingsrechten.

Gecombineerde opgave

Alleen degene die de percelen bij de Gecombineerde opgave opgeeft, kan de betalingsrechten uitbetaald krijgen. Daarnaast verplicht deze zich om het uitbetaalde bedrag over de gehuurde betalingsrechten door te sluizen naar de melkveehouder, die eigenaar is én blijft van de rechten.
Uiteraard kunnen landbouwers onderling afspreken dat niet het gehele bedrag wordt doorgesluisd, maar een gedeelte ervan.
Ook Zwiers heeft het zo geregeld met de melkveehouders van wie hij grond huurt of mee ruilt. ‘De private overeenkomsten zijn dubbel geprint en door mij en de melkveehouders annex verhuurders ondertekend. Zo weten we onderling zeker dat het goed komt. Ook RVO, die namens de overheid op de uitbetalingen toeziet, gaat hiermee akkoord’, vertelt hij.
‘De melkveehouders vertrouwen mij wel, maar sommigen waren huiverig dat ze betalingen mis gaan lopen, als er een fout wordt gemaakt in de aanmelding’, vervolgt de akkerbouwer. ‘Het blijkt echter helemaal niet moeilijk om dit goed te regelen.’

Eigen naam

Bedrijfsadviseur Jan Lucas Spijkman van Countus adviseerde Zwiers. Hij stelt dat diens verhaal synoniem staat voor veel akkerbouwers. ‘Vooral melkveehouders, maar soms ook akkerbouwers, willen angstvallig alle grond op eigen naam houden. Het is zonde dat grondruil zo sterk onder druk komt te staan door een verandering in de betalingen, terwijl met een beetje inzet partijen dit prima kunnen regelen.’
Dat is precies hoe Zwiers erover denkt. ‘Samen met Spijkman heb ik gekeken hoe ik het voor mijn bedrijf en voor de melkveehouders met wie ik grond ruil, veilig en makkelijk kan regelen. Het kostte soms best wat overredingskracht, maar nu is alles ook rond.’
Zo is een een win-winsituatie gecreëerd. ‘Dat is altijd een insteek geweest van grondruil en huren. Ik ben blij dat dat door kan gaan. Dat klein beetje extra papierwerk neem ik dan graag voor lief.’