Waterteeltsla moet markt nog veroveren

Joost van WinsenSamen met zes andere slatelers en onder begeleiding van Proeftuin Zwaagdijk heeft de firma Pater-Broersen meegedaan aan het onderzoek. Het project startte in juli 2011 en werd geïnspireerd door het onderzoeksprogramma ‘Teelt de grond uit’ en de proefopstelling met telen op water die Pater-Broersen in 2010 had aangelegd op het eigen bedrijf in Waarland.
Met het onderzoek, dat nu officieel is afgerond, hebben telers en de proeftuin geprobeerd de slateelt op water teelttechnisch en bedrijfseconomisch volwassen te krijgen. Ze wilden een hoogwaardig, volautomatisch watersysteem ontwikkelen en daarbij voldoen aan de wensen en eisen van afnemers en overheid.
Afnemers willen schone en residuvrije producten die worden geteeld onder juiste arbeidsomstandigheden. En de overheid verlangt een teeltsys-teem dat in de toekomst voldoet aan Europese regelgeving voor de waterkwaliteit.

Opgeschaald

Gedurende de proef is de opstelling opgeschaald van 600 vierkante meter naar 5.400 vierkante meter met zes kweekvijvers, zodat het meer bij de praktijk zou aansluiten.
Tijdens het vierjarige onderzoek is het teeltsysteem verbeterd. Slarassen zijn beproefd op hun geschiktheid voor de waterteelt en substraten en bemestingsvarianten zijn getest. De telers hebben bijvoorbeeld een geavanceerde unit geïnstalleerd, waarmee ze de bemesting in iedere afzonderlijke kweekvijver konden sturen.
Een groot probleem dat zich tijdens het onderzoek openbaarde was hagelschotziekte, zegt onderzoeker Matthijs Blind van Proeftuin Zwaagdijk. Het probleem ontstond na periodes van langdurige regen. Er kwam dan ook naar voren dat een bedekte teelt aantasting kan voorkomen. Bij Pater-Broersen is in 2014 daarom een deel van de opstelling overdekt met een foliekas.

Automatische overzetter

Aan het begin van het project is een automatische overzetter ontwikkeld, die de teeltpanelen met te oogsten sla uit het water lift en in de transportgoot zet. Die transporteert de kroppen naar de schuur, waar ze worden gesneden en verpakt.
Volgens de onderzoekers voldoet het nu ontwikkelde teelt-op-water-systeem voor sla in Waarland grotendeels aan de vooraf gestelde wensen en eisen. Er wordt nog wel onderzoek op andere locaties gedaan, onder andere op Proeftuin Zwaagdijk.
Pater-Broersen zet de teelt dit jaar voort. ‘Dat gebeurt op 4.000 vierkante meter’, zegt Dave Smit, een van de vijf teamleden van de groentekwekerij in Waarland.
Het bedrijf zou de sla graag onderscheidend in de markt willen zetten. Het kijkt hiernaar samen met The Greenery, de vaste afzetorganisatie van de firma Pater-Broersen.
De afzet van op water geteelde sla staat nog in de kinderschoenen. ‘Dit is het eerste jaar dat de problemen in de teelt eruit zijn. We beginnen dus pas’, schetst Smit de situatie. ‘De handel moet het nog oppakken.’

Schonere teelt

Voordat een afzet met toegevoegde waarde mogelijk is, moeten afnemers het nut van de waterteelt inzien, zegt Smit. Volgens hem onderscheidt het zich vooral als schonere teelt. De sla in plastic trays met potjes die in de teeltvijver drijven is duurzaam geteeld.
In 2011 won Pater-Broersen met de waterteelt de Nature Counts Award, de duurzaamheidsprijs van The Greenery.
Op het gebied van gewasbescherming, uitspoeling van meststoffen en gebruik van water scoort de waterteelt beter dan de vollegrondsteelt. Zo spoelt de bemesting die aan het water wordt toegevoegd niet uit naar het oppervlaktewater. Overtollig regenwater wordt opgevangen en opgeslagen, zodat het later weer te gebruiken is voor de teelt.
Bovendien zorgt de productie in de teeltvijver voor betere arbeidsomstandigheden en mogelijkheden om machinaal te oogsten, voegt Smit nog als voordeel van de waterteelt toe.
Het teeltbedrijf in Waarland produceert op water veertien kroppen per vierkante meter, vertelt Smit. ‘Er zijn zes rondes per seizoen.’ Dit jaar kan Pater-Broersen dus ruim 335.000 kroppen sla oogsten.