Griekenland krijgt iets los in Rusland

Arno de SnooTsipras had het voor zijn bezoek aan Rusland al aangekondigd: hij wil een versoepeling van de Russische boycot van agrarische producten uit Europa.
Het leek ook onwaarschijnlijk dat Rusland de financiële problemen van Griekenland zou verzachten. ‘Een goedkope lening, gift of lagere gasprijs zit er vast niet in’, zeiden analisten al op voorhand. ‘Maar het geheel of gedeeltelijk opheffen van de handelsboycot op groenten en fruit is wellicht bespreekbaar.’
De Russische president Vladimir Poetin leek niet toe te happen, maar de Russische minister van economische ontwikkeling, Alexey Ulyukaev, liet aan Brusselse bronnen weten dat er toch mogelijkheden zijn.

Perziken en aardbeien

‘Rusland heeft een plan opgesteld om mogelijk de export van Griekse perziken en aardbeien weer mogelijk te maken’, zei Ulyukaev.
Als Griekse exporteurs weer toestemming krijgen om hun aardbeien en perziken naar Rusland te sturen, dan zou dat een groot cadeau zijn voor Tspiras die alles uit de kast moet halen om aan zijn betalingsverplichtingen aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF) te voldoen.
Poetin herhaalde dat het voor alle partijen het beste zou zijn om de wederzijdse sancties te beëindigen, maar hij greep de gelegenheid niet openlijk aan om een boycot voor Griekse producten op te heffen en zo een wig te drijven tussen de Europese Unie en een van haar lidstaten.
Ondertussen gaat de Russische voedselveiligheidsinstantie Rosselkhoznadzor inspecties uitvoeren bij Griekse exporteurs. Dat zal ook gebeuren bij exporteurs in Hongarije en Cyprus, twee landen die nauwere banden met Rusland hebben dan andere EU-landen.
Het Griekse bezoek aan Rusland deze week werd in Brussel met veel wantrouwen gevolgd. Bilaterale afspraken zijn uit den boze. De Europese Unie heeft tenslotte ook een boycot afgekondigd tegen Rusland en daar horen alle lidstaten zich aan te houden.
‘Onderhandelingen over versoepeling van de boycot moeten op Europees niveau gebeuren’, zeggen EU-diplomaten.

Oplossing

‘Het zou geen nette oplossing zijn’, vindt Albert Jan Maat, voorzitter van LTO Nederland en van de Europese boerenorganisatie Copa. ‘Maar de Europese Unie moet het ook zichzelf aantrekken dat dit soort zaken gebeuren’, zegt Maat. ‘De EU zou ook slagkracht moeten tonen en het gesprek met Rusland weer aan moeten gaan. Met praten kom je vaak het verst.’
Overigens zou het opheffen van de handelsboycot tussen Griekenland en Rusland strijdig zijn met de Europese verdragen, zegt Jan Mulder, oud-Europarlementariër voor de VVD. ‘Europa heeft ook een boycot afgekondigd tegen Rusland en daar moeten alle lidstaten zich aan houden.’
Rusland is de grootste markt voor Griekse groenten en fruit buiten de Europese Unie. De exportwaarde van verse groenten en fruit bedroeg voor de Russische boycot zo’n 70 miljoen euro per jaar, aldus de Griekse organisatie van fruitexporteurs, Incofruit-Hellas.
De Russische boycot heeft grote impact gehad op de Griekse landbouw. Volgens de Griekse minister van landbouw, Georgios Karasmanis, was de Russische markt belangrijk voor de export van nectarines en perziken. ‘Zo’n 35 procent van onze export ging naar Russische klanten.’

Netto-ontvanger

Ondertussen schraapt Griekenland de schatkist leeg om alle schulden te betalen. ‘Ondanks de ferme taal van de nieuwe Griekse regering tegen de harde eisen van Brussel heeft het land altijd enorm geprofiteerd van zijn lidmaatschap van de EU’, zegt Mulder. ‘Griekenland werd in 1981 lid van de Europese Unie. Het land is sinds die tijd altijd netto-ontvanger geweest.’
Deze vrijgevigheid was de prijs die westerse lidstaten, voornamelijk Duitsland, betaalden om Griekse instemming in besluiten van de EU te krijgen. Strategisch was het van belang om Griekenland bij Europa te krijgen, want dan was het binnen de invloedssfeer van het Westen.