Alternatieven voor neonicotinoïden zijn gewenst

Haijo Dodde
Al lange tijd houdt staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ) vast aan de reguliere toelating van neonicotinoïden zoals bepaald door het Ctgb (College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden). Daarvoor heeft ze onder meer een motie van de Tweede Kamer naast zich neergelegd en ook diverse andere verzoeken om het gebruik van neonicotinoïden verder te beperken.
De bewindsvrouw wijst er daarbij op dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om de toelating aan te passen. Maar geleidelijk lijkt haar standpunt te veranderen. Vorige week bleek uit een onderzoek van de Europese Academies van Wetenschappen (EASAC) dat neonicotinoïden al in een lage dosering zeer schadelijk zijn voor nuttige insecten.
Juist de natuurlijke roofvijanden vormen de basis voor de geïntegreerde plaagbestrijding zoals de moderne landbouw die nastreeft. Het resultaat van het onderzoek baart Dijksma zorgen en zij vraagt de EFSA en het Ctgb of de studie van EASAC gevolgen moet hebben voor de Europese en Nederlandse toelating van neonicotinoïden. Binnenkort gaat de Tweede Kamer daarover in debat.
LTO is voorlopig van mening dat de nieuwe studie onvoldoende informatie biedt om over te gaan tot een volledig verbod. En mocht dit wel het geval zijn dan mag het volgens LTO nooit komen tot alleen een nationaal verbod.
De vraag is nu: hoe afhankelijk is de landbouw eigenlijk van de neonicotinoïden? Vast staat dat sinds de introductie in de jaren ‘90 het gebruik van neonicotinoïden wereldwijd is opgelopen tot ongeveer 30 procent van het totale gebruik aan insecticiden.
Voor Nederland schatte CLM (het Centrum voor Landbouw & Milieu) het gebruik in 2012 op bijna 20.000 kilo. Belangrijke toepassingen zijn zaadbehandelingen in maïs, suikerbieten en granen. Volveldsbespuitingen worden onder meer uitgevoerd in de fruitteelt, bollenteelt en boomteelt en ook in de glastuinbouw.
Producenten Bayer en Syngenta benadrukken dat de alternatieven voor neonicotinoïden schadelijker zijn voor het milieu. Akkerbouwers bijvoorbeeld die geen behandeld bietenzaad kunnen gebruiken, moeten teruggrijpen op meerdere gewasbehandelingen om de insecten te bestrijden. Syngenta stelt dat het verlies aan omzet bij een verbod op neonicotinoïden ruimschoots gecompenseerd wordt meer verkoop van alternatieve insecticiden.
Maar het einde van de neonicotinoïden dient zich wel nadrukkelijk aan. Dijksma roept deze week de landbouw op om in onderzoek prioriteit te geven aan de ontwikkeling van vergroening van het middelenpakket. Zij koppelt deze oproep aan haar toenemende zorg over neonicotinoïden.