Schoon genoeg van het gejojo

Het begon in 2008. Een bedrijf dat van reststoffen van vlas vezelplaten maakt voor de bouw, benaderde hem met de vraag of hij de teelt van Miscanthus zag zitten. Want het vlasareaal kromp. Het bedrijf voorzag op termijn problemen met de grondstofvoorziening.
Baecke zag dat wel zitten. Want het ‘rug-tegen-de-muur-model’ waar hij met de meeste gewassen mee te maken heeft, frustreerde hem al heel lang. Ook had hij genoeg van het ‘jaarlijkse gejojo’ met afnemers.
Bovendien had hij een groot perceel van matige kwaliteit, waar ganzen steeds vaker schade aanrichtten, vooral nadat ernaast een natuurgebied was aangelegd. Miscanthus heeft daar geen last van.
Tot slot vindt hij het gewoon leuk om nieuwe dingen uit te proberen. Hij vond het geen bezwaar dat miscanthus meer dan twintig jaar op hetzelfde perceel staat. Dat paste hem juist wel goed voor dat beroerde perceel.

Doorbraak

Baecke startte tegelijk met vier ander boeren. In 2011 oogstten ze in totaal 15 hectare. Daar bleef het bij. Want de daling van het vlasareaal bleek tijdelijk.
De Zeeuws-Vlaming had toen al geïnvesteerd in teeltkennis en onder andere in een plantmachine. Hij besloot daarom om zelf door te gaan met het gewas. Hij richtte Cradle Crops op en ging op zoek naar toepassingsmogelijkheden en naar afnemers, samen met een medewerker die hij gelijk in dienst nam.
Langzaam maar zeker vond Baecke meer afnemers. Maar de grote doorbraak kwam vorig jaar. Toen sloot hij een exclusieve deal met papierfabriek Van Houtum in het Limburgse Swalmen. Van Houtum is de enige papierproducent die cradle-to-cradle werkt. Bij dat principe wordt alles hergebruikt. Miscanthus past daar goed in.
Van Houtum investeerde in een installatie die miscanthus bijvoegt in de productielijn voor oud papier. Deze maand startte een pilot met de eerste Miscanthus. Als die goed verloopt, verwerkt het bedrijf na de zomer dagelijks tonnen miscanthus tot hygiënepapier.
De papierproducent ziet dit jaar in Nederland al ruimte voor een uitbreiding tot 100 hectare. Baecke verzorgt in Nederland de teelt voor het Limburgse bedrijf. Akkerbouwers die het gewas willen telen, kunnen alleen bij hem terecht.
Het gewas kent een ander ritme dan andere akkerbouwgewassen. Pas drie jaar na de aanplant is de eerste volledige oogst. Daarna kan er met gemak twintig jaar geoogst worden van hetzelfde perceel.
De contractprijs is tien jaar lang 90 euro per ton, met een jaarlijkse inflatiecorrectie. Bij een opbrengst van 15 tot 18 ton geeft dat een bruto resultaat van ten minste 1.350 euro per hectare. Dat lijkt matig, maar er zijn na het eerste jaar geen teeltkosten.
Telers hoeven zelf bijna niet om te kijken naar het gewas. Baecke verzorgt het planten van de wortelstokken, met een eigen ontwikkelde plantmachine. Daarna is alleen in het eerste jaar een onkruidbestrijding nodig.
Baecke verzorgt ook de oogst. Na de oogst blijft er per hectare zo’n 30 ton organische stof achter. Miscanthus gedijt goed op de wat minder goede percelen. Daarom hoeft de akkerbouwer niet te concurreren met goede percelen waar veel vraag naar is. De afzet en de prijs zijn verzekerd en de kans op een misoogst is vrijwel nihil, verzekert Baecke.

Rendementje

Papierbedrijf Van Houtum is optimistisch over de kansen van het gewas. Baecke is al druk bezig met groei van het areaal. Hij heeft inmiddels ook contacten met telers in diverse omliggende landen. Vooral in Tsjechië lijkt groei kansrijk.
Baecke laat Fontys Hogeschool doorrekenen wat de logistieke kosten zijn in teeltgebieden in een cirkel van 800 kilometer rond Swalmen. ‘Logistiek is heel belangrijk, want Miscanthus is een heel volumineus gewas.’
Baecke streeft naar een duurzame keten, met een ‘rendementje’ voor iedere schakel in de keten. Daarbij past openheid naar de andere schakels. ‘Openheid hoort bij een duurzame keten. Ik wil relaties voor de langere termijn. Niemand heeft wat aan gejojo. Iedereen heeft behoefte aan zekerheid.’
Anderzijds moet je de kop niet in het zand steken. ‘Het rendement moet aan de teeltkant kunnen concurreren met andere gewassen en aan de afzetkant met de grondstof oud papier.’