Bodemdaling Flevoland zet verder door

Flevoland - Waterschap Zuiderzeeland verwacht dat de bodemdaling in Flevoland de komende jaren nog verder doorzet. Boeren kunnen op sommige plekken daarom steeds meer wateroverlast verwachten.

Joost de la CourtBodemdaling in Flevoland is een onderschat probleem. Het is een langzame trend. De daling bedraagt gemiddeld 1 tot 2 centimeter per jaar en is sterk plaatsafhankelijk.
'Het zijn ook geen schokbewegingen zoals in Groningen. Mensen zijn zo geneigd dit fenomeen te vergeten', zegt beleidsadviseur Rob Nieuwenhuis van het waterschap. Toch daalt de bodem in de Flevopolders harder dan in het veenweidegebied in West-Nederland.
'De daling gaat harder en dieper dan bij de aanleg van de polders werd verwacht. We zijn de laatste 25 jaar in Flevoland al behoorlijk wat bodem kwijtgeraakt', stelt Nieuwenhuis.
De grote platte pannenkoek bestaat niet alleen uit stabiele klei, zoals veel mensen denken. In Oostelijk Flevoland zijn verstorende zandlagen, Zuidelijk Flevoland heeft te maken met slappe klei en uitlopers van het Eemdal, de Noordoostpolder met her en der veenlagen. Pas op 5 meter onder het maaiveld kom je terecht op een stabiele ondergrond.

Onderzoek

Waterschap Zuiderzeeland heeft uitgebreid onderzoek laten verrichten naar de bodemgesteldheid. Met 24.000 boringen werden vakken samengesteld van 250 bij 250 meter. Uit de analyse die daarop is uitgevoerd, blijkt dat bijvoorbeeld in de Noordoostpolder, rond Zeewolde en bij Almere, tot 2050 nog 60 tot 80 centimeter daling is te verwachten.
Sinds de aanleg van de polders in Zuidelijk en Oostelijk Flevoland is de ondergrond daar in 45 jaar tijd overigens al tot 1,6 meter gezakt. Ook in de Noordoostpolder is de bodemdaling op sommige plaatsen aanzienlijk.
Volgens Nieuwenhuis is bodemdaling in Flevoland tot nu toe goed op te vangen, mede doordat de infrastructuur er goed op is ingericht. 'Flevoland is robuust ontworpen, en het grondwaterpeil staat er nog niet zo hoog als in andere delen van Nederland. We kunnen het hier nog wel even lijden.' Hoewel het dus nog geen heel acuut probleem is, wordt het op termijn wel urgent.
'We raken het kantelpunt', stelt Nieuwenhuis. 'Als er niks verandert, loopt de landbouw in Flevoland tegen 2050 een jaarlijkse schade op van tussen de 5 en 10 miljoen euro.'
Als de neerslag extremer en dynamischer wordt, kan ook het waterschap daar op plaatsen met verdergaande bodemdaling niet meer tegenop pompen. Zeker de laagst gelegen delen in de polders worden dan getroffen. 'Een dipje in de bodem is dan al genoeg om het er te nat te laten worden.' In delen van de Noordoostpolder waren de eerste tekenen daarvan al te zien.
Met een algemeen hoger waterpeil is volgens de waterschapsmedewerker een deel van de bodemdaling af te remmen. Maar daar zitten zeker boeren niet op te wachten.
Een andere oplossing kan bestaan uit plaatselijke en tijdelijke peilaanpassingen. Door in het buitengebied via aangepaste drainage de grondwaterspiegel te beïnvloeden kan bodemdaling zoveel mogelijk worden beperkt. Daarbij houden grondgebruikers zolang het kan het grondwaterpeil plaatselijk hoger.
'Dichter op het grondwaterpeil boeren kan goed, als je het grondwaterpeil maar adequaat kunt beheersen. Dat is misschien een beter instrument dan een algemene peilverhoging', zegt Nieuwenhuis.

Kennis

Naast investeren in drainage kan het volgens Nieuwenhuis ook geen kwaad wanneer boeren zouden investeren in kennis. Zodat ze bijvoorbeeld landbouwschade beter kunnen voorspellen en er met hun gewaskeuze op kunnen inspelen. Het zou ook al helpen als boeren het verlies beperken dat ontstaat wanneer met geoogst product ook grond van het land wordt afgevoerd. 'Een centimeter per jaar minder verlies houdt de zaak al redelijk in evenwicht.'
Ook gedeputeerde én landbouwer Bert Gijsberts vindt kennisontwikkeling belangrijk. 'Toen de polders er net waren wist je als nieuwe boer wat je bij aankomst kon verwachten. Je keek waar het zand zat onder de klei, en rekende zo de bodemdaling per kavel uit. Die kennis lijkt verdwenen.'
Via het actieplan Bodem en Water kunnen boeren die kennis bijspijkeren. Gijsberts vindt dat boeren zichzelf de spiegel moeten voorhouden. 'De grondprijzen zijn hoog. Houd rekening met wat er kan gebeuren als je te intensief boert. Om langer te blijven boeren moet je blijven investeren in de bodem.'

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    16° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer