Gevolgen meandering Berkel beperkt

Jacomien Voorhorst‘We hebben als LTO Noord-afdeling nooit de illusie gehad dat we deze maatregel zouden kunnen tegenhouden’, zegt bestuurslid Ramon Hesselink van de afdeling Lochem. ‘Daarvoor hadden verschillende partijen te veel belang bij het project. Ook voor de regio is de meandering van de Berkel van groot belang. Het zorgt ervoor dat het gebied aantrekkelijk is geworden voor toeristen.’
Hesselink kijkt desalnietteminredelijk tevreden terug op de bemoeienis van de landbouw met het meanderingsproces. ‘We zijn via het bestuurlijk platform nauw bij het hele proces betrokken geweest en hebben ons altijd constructief maar wel kritisch opgesteld. Uiteindelijk is er 30 hectare grond aan de landbouw onttrokken. Maar de gevolgen voor de individuele bedrijven zijn beperkt gebleven.’
Hesselink voegt eraan toe dat de 30 hectare die een natuurbestemming krijgt wel weer wordt verhuurd aan boeren voor extensief beheer. ‘Het is dus ook weer niet zo dat het helemaal verloren is voor de landbouw.’
De eerste plannen voor de hermeandering van de Berkel tussen Almen en stuw de Kap dateren al van een jaar of tien terug. Waterschap Rijn en IJssel, initiatiefnemer van het project, wilde met de hermeandering het toerisme en de natuur in de regio een impuls geven. Ook lagen er in het gebied verplichtingen op het gebied van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW).
Vanaf het begin van de realisatie van het project is de landbouw bij de meandering betrokken geweest. ‘De laatste vier jaar was die bemoeienis intensiever.’
In eerste instantie was de landbouw niet enthousiast voor de plannen van het waterschap. Het betekende dat 30 hectare landbouwgrond een natuurbestemming zou krijgen. Een deel daarvan langs dit stuk van de Berkel was van Stichting Oude Nieuwe Gasthuis, die deze grond weer verhuurde aan boeren. Andere percelen waren eigendom van boeren.

Peilbeheer

Ook de aangekondigde verandering in het peilbeheer baarde de boeren zorgen. ‘In de zomer zou het peil omlaag gaan en in het najaar omhoog. ‘Goed voor de dieren en de planten, maar niet voor de boeren’, zegt Hesselink.
Uiteindelijk heeft een kavelruil ervoor gezorgd dat de schade voor de landbouw beperkt is gebleven. Sterker nog, de ruil heeft er volgens Henk Braakman voor gezorgd dat de meeste boeren erop vooruit zijn gegaan. Braakman is voorzitter van Stichting Kavelruil De Graafschap en begeleidde de kavelruil.
‘Stichting Oude Nieuwe Gasthuis was bereid haar gronden in te brengen, omdat ze op die manier gebruik kon maken van de regeling Groen-voor-rood en zo een landhuis kon bouwen. En DLG bracht 30 hectare ruilgrond, die tot dan toe werd verpacht aan boeren. Ook waren er particulieren die grond inbrachten.’
In twee jaar tijd hebben veertien partijen 100 hectare grond geruild. Volgens Braakman zijn ze er allemaal beter van geworden. ‘Gemiddeld genomen heeft iedereen er een paar hectare bij gekregen, zijn de percelen groter geworden en zijn de afstanden tot de percelen kleiner geworden. Ook is door graafwerkzaamheden vrijgekomen grond gebruikt voor grondverbetering.’
Inmiddels zijn de kavelaanvaardingswerkzaamheden afgerond. Wat rest is de aanleg van een nieuwe brug over de Berkel die een brug elders zal vervangen. ‘De nieuwe brug komt voor een aantal boeren op een veel logischer plek. Ze kunnen nu sneller van de ene naar de andere kant van hun bedrijf rijden. En het ontlast ook de dorpskern.’
De afronding van de meandering van de Berkel betekent nog niet dat de bemoeienis van de LTO Noord-afdeling met het hele proces rond de Berkel is beëindigd. ‘Het bestuurlijk platform blijft nog even bestaan’, stelt Ramon Hesselink. ‘Binnen dat overleg kunnen we de vinger aan de pols houden met betrekking tot het peilbeheer, maar ook ten aanzien van andere zaken.’
Dankzij de inbreng van de afdeling is ervoor gekozen om het bestaande peilbesluit te handhaven. Binnen dat beheer wordt geëxperimenteerd met variabel peilbeheer. ‘We willen goed kunnen volgen wat dat voor effect heeft’, vertelt Hesselink. ‘Daarom zijn er extra peilbuizen in het gebied geplaatst, zodat we goed kunnen monitoren.’