Waarde voor Beemsterlant’s Varken

De slechte prijzen en verdiensten in de sector waren ruim tien jaar geleden aanleiding om het roer om te gooien. ‘Je hebt zo’n mooi product en moet maar afwachten wat voor prijs je ervoor krijgt’, zegt Yvonne van der Mark. ‘Dat is toch van de zotte. Dus besloten we om de varkens zelf te gaan verkopen als streekproduct.’
Ze kregen meteen een aantal slagers mee. Die moesten opboksen tegen de steeds groter wordende macht van de supermarkten en wilden ook met een eigen product op de markt komen. Dat was het begin van Beemsterlant’s Varken.
‘We begonnen met vier slagers en vijf varkens per week’, blikken ze terug. De slagers kochten een volledig (geslacht) varken en gingen dat zelf van kop tot staart verwaarden. Slagers die alleen onderdelen wilden hebben, konden ze in dit concept nog niet bedienen.
Dat veranderde toen ze werden benaderd door een grossier die de uitlevering van het vlees voor zijn rekening wilde nemen. Nu konden ook slagers die alleen onderdelen wilden afnemen worden bediend.

Groei

Beemsterlant’s Varkensvlees kwam zo bij veel meer slagers in de vitrine. De afzet groeide tot 60 tot 65 varkens per week. Iedere maandag gaan er varkens naar het slachthuis in Lunteren en Oost-Graftdijk met daarbij meteen een lijst welke varkens naar welke slager moeten. ‘We slachten nu ook wel twee keer per week, zodat de slagers vers vlees voor het weekend hebben.’
Het streven was om te beginnen met 250 Beemsterlant’s Varkens per jaar. ‘Daar schoten we het eerste jaar al overheen, maar we zijn bewust langzaam gegroeid.’ Achteraf zijn ze daar blij mee, omdat er heel wat ‘gesleuteld’ moest worden om het goede varken te krijgen.
Arie-jan: ‘We willen het varken van zestig jaar geleden; niet het vet, wel de smaak. En daarvoor hebben we veel uitgeprobeerd met voer en kruisingen. Als je wat verandert, duurt het een tijd voordat je resultaat ziet. Dat hebben we de slagers ook steeds moeten uitleggen. De big die je nu oplegt, is over 3,5 maand klaar. Dan weet je wat het resultaat van je experiment is.’
Veel en goed overleg met de slagers is de basis van hun succes. ‘Je hebt korte lijnen en kunt snel schakelen. We hebben zelf ook veel van de slagers geleerd; het zijn echte vakidioten. Zo wordt je eigen wereldje ook een stukje groter.’
Niet alleen tussen de varkenshouder en de slager zijn de lijnen kort, dat geldt ook voor het begin van de keten: tussen voerproducent en varkenshouder. De varkens worden gevoerd met graan van een akkerbouwer uit de regio, die ook het stro voor de stallen levert en de mest afneemt. Daarnaast krijgen de varkens brijvoer van wei van de Beemsterkaasfabriek. Het vlees kan zo met recht ‘regioproduct’ worden genoemd.
Biologisch ging hen net een stapje te ver. ‘Dan moet al het voer biologisch zijn en dat kost te veel. We zijn nu regulier met een dikke gouden rand: zonder antibiotica, met oog voor diergezondheid en dierenwelzijn en voeren op kwaliteit, niet op groei’, somt Arie-jan op.
‘De streek werkt ook mee aan het succes’, benadrukt Yvonne van der Mark. ‘We zitten hier op een uitgelezen plek vlakbij Amsterdam en in een varkensarm gebied. Daardoor kunnen we een uniek product leveren. En we hadden het geluk dat we samen met de akkerbouwer en de slagers een complete keten kunnen vormen.’

Goede planning

Deze korte lijnen en klantgerichte aflevering vragen een andere werkwijze dan bij een regulier varkensbedrijf. Twee keer per week varkens uitzoeken en laden kost meer tijd, evenals de administratie. De Van der Marks werken met een tweewekensysteem, waarbij iedere twee weken een nieuwe groep wordt opgelegd. Dat bevalt goed, maar vraagt wel om een goede planning van de werkzaamheden. En tussendoor moeten ze dan ook nog bezoekers te woord staan.
Toen ze in 2001 een nieuwe stal bouwden voor de zeugen, maakten ze er meteen ook een skybox in. ‘Je moest je bijna verdedigen als varkenshouder, zo slecht dachten mensen over je. Dus zeiden we: kom maar kijken.’
Bezoekers kunnen nu via een trap aan de buitenkant in de skybox komen en daar de zeugen in het stro zien liggen. Ook kunnen ze via de ramen een kijkje in de kraamstallen nemen. Op informatiepanelen staan algemene weetjes over de varkenshouderij.
Een bedrijf van deze omvang heeft ook wel een eigen concept nodig om zich staande te houden, realiseren ze zich. Veel groter zullen ze ook niet worden. Nu Tim heeft aangegeven het bedrijf te willen voortzetten, willen ze meer richting een gesloten bedrijf en het vleesvarkensdeel uitbreiden met een Canadese strooiselstal.