Zorgen om voldoende ‘zoet’

Elies Lemkes-StraverRyan en Helma komen beide uit een boerenfamilie. Ryan: ‘Mijn overgrootvader is hier begonnen. Hij kwam van de Wouwse Plantage. Mijn opa heeft het bedrijf voortgezet. Mijn vader heeft maar kort kunnen boeren. Hij is jong gestorven. Hij had een gemengd bedrijf met akkerbouw, vleesvee en schapen.’
Ze hebben het bedrijf voortgezet als akkerbouwbedrijf. ‘Daar ligt mijn hart’, zegt Ryan. ‘Ik heb landbouwplantenteelt gestudeerd aan de HAS. Nu verbouw ik op zo’n 57 hectare aardappelen, bieten, uien, wortelen, tarwe en graszaad.’
Helma werkt wel mee, maar staat ook voor de klas op de basisschool in Willemstad. Helma: ‘Met twee kinderen heb ik nu ook minder tijd voor het bedrijf.’

Te weinig doorstroming

Vragend naar de thema’s die spelen op het erf noemt Ryan onder andere de zorg om voldoende zoet water. ‘We hebben een zoetwater-inlaat, maar er is te weinig doorstroming, waardoor het zoute water de overhand dreigt te krijgen. Er zijn plannen om het Schelde-Rijnkanaal zout te maken. Er moeten voorzieningen komen van Zevenbergen naar hier en naar Tholen.’
Men wil de Haringvliet zout maken. ‘Een wens van natuurorganisaties. We moeten voorkomen dat we moeten betalen voor zoet water. We lopen ook het risico van verzilting van de bodem door de zoutwaterdruk die vanuit het kanaal gaat ontstaan. Maar ZLTO is actief op het gebied van water. Carla Michielsen kom ik in dat verband regelmatig tegen.’
Pratend over ZLTO benadrukt Ryan het belang van het uitoefenen van politieke druk. ‘Er zijn zoveel onderwerpen die aandacht behoeven, zoals gewasbescherming en bodem, maar ook toegepast onafhankelijk onderzoek. Het wegvallen van de productschappen is merkbaar. We moeten nog ervaren wat de brancheorganisatie akkerbouw kan bieden.’
Ryan heeft gebruikgemaakt van de zonnepanelenactie. ‘De panelen bevallen goed, maar de handelwijze van de energiemaatschappijen is een ramp. Essent wil duur stroom leveren, maar ik moet goedkoop terugleveren. Ik heb twee aparte meters: één in de schuur en één in ons huis. Nu ik heb kunnen aantonen dat het om één en hetzelfde OZB-perceel gaat, wordt alles onder één rekening gebracht.’
Ryan staat open voor nieuwe ideeën en inzichten. ‘We zijn ook bezig geweest om te kijken naar multifunctionele mogelijkheden zoals zorg of een paardenpension. Dat moet wel bij je passen. Ik ben een echte akkerbouwer, maar ik vraag me af of we groot genoeg zijn om in de toekomst te kunnen blijven voortbestaan. De grond is zo duur geworden dat extra grond aankopen moeilijk is.’
‘Trouwens, een goede breedbandverbinding, die missen we hier. Een schotel op de toren in Scherpenisse zou een oplossing moeten kunnen bieden. Maar de hoge bomen op de dijk belemmeren het contact. En we liggen te ver van het dorp voor glasvezel.’
Ook een aandachtspunt waar we als ZLTO aan werken.