Bakker houdt groen vmbo in de benen

Joost de la CourtDe leerlingen in de bovenbouw komen niet alleen bij boeren in de omgeving in de leer, maar ook bij een boomkweker, een tuincentrum, een loonwerker, een camping en zelfs een bakker. Ze leren er basisvaardigheden en krijgen een brede kijk in de groene en foodkeuken. Dat maakt de beroepskeuze een stuk makkelijker, is de ervaring.
De directere koppeling tussen school en praktijk gaat verder dan een excursie en maakt het onderwijs een stuk aantrekkelijker, stellen projectleider Wim Meijnen van Schaersvoorde en bestuurder Rina te Winkel van LTO Noord Oost-Achterhoek. Dat is in het belang van de leerling en de school, maar zeker ook van de groene en voedingsector. Die leerlingen zoeken na hun opleiding veelal in de regio een baan en dat komt de lokale economie ten goede.
Groen onderwijs op vmbo-niveau staat al jaren onder druk, omdat het aantal leerlingen dat deze richting kiezen tot voor kort gestaag daalde. In Aalten daalde het naar zo’n vijftien leerlingen verdeeld over drie niveaus en twee leerjaren een tiental jaar geleden. Dat aantal is inmiddels weer gestegen naar vijftig. Verdere groei zit er nog wel in, verwacht Meijnen.
‘We zaten hier uiteindelijk nog maar met twee docenten die groene vakken gaven. Dat is eigenlijk niet te doen, voor ons waren het tropenjaren.’

Schoolafstand

Door fusies en saneringen dreigde het groene vmbo zelfs helemaal uit de Oostelijke Achterhoek te verdwijnen. Leerlingen die zo boer, tuinder, medewerker groenonderhoud wilden worden of bij een loonwerker, manege of bloemenzaak wilden werken, zouden dan naar Doetinchem of Borculo moeten.
De ervaring leert dat een schoolafstand van 10 kilometer voor jongeren in de leeftijd tussen 12 en 16 jaar het maximum is, vertelt Meijnen. ‘Leerlingen voor het vmbo zouden in deze regio dan andere beroepen kiezen, terwijl er in principe wel een markt is voor zo’n groene opleiding. En eenmaal in Doetinchem is er zoveel keuze, dan is het nog maar de vraag of ze dan voor groen kiezen.’
LTO Noord-bestuurder Te Winkel bevestigt dat ook haar afdeling zorgen had over de terugloop in het lager agrarisch onderwijs. ‘Kinderen die groen vmbo doen en van de boerderij komen, hebben vaak al de nodige basiskennis. Er zijn kinderen uit het dorp die ook die kant op willen. We zorgen ervoor dat ook zij voeling opbouwen met de praktijk. Als ze dan na hun schoolopleiding werk zoeken, is dat vaak in de buurt. Zo behoud je ze ook voor de streek.’
De omslag kwam zo’n zes jaar geleden door het bedrijfsleven in te schakelen voor actieve ondersteuning. Bedrijven, waaronder een tuincentrum, een bakker en een hovenier, konden het theoretisch onderwijs op school in de praktijk aanvullen, zodat dit toch voldoende breed en op niveau bleef. ‘Zo creëren we eigenlijk een school zonder docenten’, zegt Meijnen.

Overgang

De overgang naar meer onderwijs door de bedrijven zelf verliep soepel, stelt het tweetal vast. ‘Omdat we elkaar al kenden. Er waren altijd al contacten met het bedrijfsleven om de school heen. Sommigen heb ik zelf ook in de klas gehad’, vertelt Meijnen.
‘We zetten ze nu actiever in: de praktische component wordt grotendeels buiten school gegeven. We behandelen nog steeds dezelfde lesstof, alleen op een andere manier.’ De onderwijsinspectie staat achter deze aanpak, verzekert hij.
Te Winkel vindt het super dat het groen vmbo in Aalten weer toekomstbestendig lijkt te zijn. ‘Vooral voor kinderen die het nog niet zo goed weten wat ze willen worden. Ze kunnen zo zelf ontdekken dat in groene beroepen eigenlijk alles zit: zorg, techniek, teelt, noem maar op.’
Meijnen stipt nog een ander effect aan van de samenwerking van diverse branchebedrijven: je werkt zo ook aan de uitstraling van de hele groene en foodsector naar de overige samenleving. ‘Groen onderwijs raakt aan de essentie van onze leefwereld. Zonder goed opgeleide agrariërs houden we hier ook nooit zo’n hoge standaard voor de productie van ons voedsel. Dat besef is er helaas nog niet zo.’