Holland Malt start eigen productieketen

‘De laatste jaren hebben we vastgesteld dat er een duidelijke groei in de productie van whisky plaatsvond, met name door een aantrekkende export naar Zuidoost-Azië en China. Deze toename in productie resulteerde in eerste instantie in meer mout dat vanuit het gehele Verenigd Koninkrijk richting Schotland ging.’
Van Iersel stelt dat aansluitend op het aanbod vanuit Groot-Brittannië de vraag naar brouwgerst ook het Europese vasteland bereikte. ‘Voor ons aanleiding om in 2014 met een kleinschalig project te starten om de teelt en vermouting van distilling gerst in de vingers te krijgen. Na succesvolle afronding is besloten een eigen gerstketen op te zetten voor de productie van whisky.’
De kansen voor de teelt van zomergerst in Nederland zijn volgens Holland Malt groot. ‘In potentie is er een significant volume af te zetten. De productie is echter afhankelijk van een groei in vraag naar whisky. Er is een direct verband met de ontwikkeling van de welvaart in het Verre Oosten.’
Daarnaast zijn de vraag naar mout en het transport richting Schotland in sterke mate afhankelijk van de marktprijs. ‘Totale kosten en valutakoersen hebben daar een grote invloed op.’

2.000 ton gerst

Holland Malt zoekt akkerbouwers die zich willen aansluiten. ‘We verwachten dit jaar 2.000 ton gerst te oogsten, waarvan 1.600 ton mout wordt geproduceerd. Theoretisch kan met deze hoeveelheid zo’n anderhalf miljoen liter whisky worden geproduceerd.’ Voor die 2.000 ton gerst heeft de mouterij net iets minder dan 300 hectare nodig. Dertig telers zijn al in het project gestapt.
Voor de toekomst worden nog meer akkerbouwers benaderd. ‘We verwachten een mooi nieuw afzetkanaal voor onze mout te kunnen ontwikkelen, afhankelijk van een verdere groei van de vraag naar en de productie van whisky. We hopen onze afzet te kunnen laten groeien en houden daarbij in de gaten dat er ook andere potentiële afzetgebieden zijn waar de productie van whisky een vlucht neemt.’

Agrifirm Plant

De mouterij heeft in de zoektocht naar telers toenadering gezocht tot Agrifirm Plant. De coöperatie levert het zaaigoed en is de schakel tussen Holland Malt en de telers van zomergerst. De afgelopen jaren werd er gezocht naar een geschikt ras. ‘Ieder jaar hebben we demovelden waar we een groot aantal rassen testen’, verklaart afzetmanager Aart den Bakker van Agrifirm Plant.
‘De praktijkmonsters van deze veldjes worden vermout en beoordeeld op geschiktheid. Uiteraard wordt er ook goed gekeken naar de rassen die in het buitenland voor de verschillende doelen worden ingezet’, vertelt Bakker.
‘Met de uitkomsten gaan we aan de slag en kiezen we jaarlijks een aantal testrassen die op praktijkschaal worden geteeld. Dat betekent dat we dan een paar honderd ton gerst telen, separaat opslaan en aan afnemers aanbieden, die dat op hun beurt weer in de mouterij en bij brouwerijen testen.’
Het ras Odyssey is uiteindelijk uit de koker gerold. ‘Voor whisky komt internationaal gezien Odyssey sterk naar voren, zowel in teelt als in verwerkbaarheid. Het is een ras met een goede gezondheid. ‘Verder is het een moderne soort, die ook goed met opbrengst kan meekomen. Odyssey heeft eigenschappen, met name de eiwitstructuur, die zeer geschikt zijn voor verwerking tot whisky.’
Het ras kent volgens de afzetmanager een goede opbrengstpotentie. De mechanisatie hoeft niet te worden aangepast. ‘Voor een stevig gewas verdient het wel de aanbeveling om een halmversteviger in te zetten.’
Agrifirm Plant verzorgt een stukje teeltbegeleiding. ‘Een laag eiwitgehalte is wenselijk. Dat is anders dan bij brouwgerst voor bier. Eiwit in brouwgerst is nodig voor schuim op het bier. Dat is juist niet wenselijk voor de distilling van whisky. Het is dus zaak om de Odyssey zo te bemesten dat er wel een goede opbrengst wordt gerealiseerd, maar dat het eiwitgehalte niet te hoog wordt.’

Ervaring met brouwgerst

Voor de teelt zijn akkerbouwers geselecteerd die al ervaring hadden met de teelt van brouwgerst. De resultaten zijn hoopgevend. ‘Het eiwitpercentage van de brouwgerst was de laatste paar jaar aan de lage kant. Nu we kunnen telen voor whisky, is dat juist een kans. Het is eenvoudiger om met de teelt van dit ras voor dit afzetdoel binnen de optimale specificaties van eiwit te komen’, stelt Den Bakker.
In tegenstelling tot bij brouwgerst-rassen voor bier kan er met een laag eiwit worden verdiend. ‘Hoe lager, hoe hoger de premie.’