‘Niet alleen kweker heeft hier belang bij’

‘We wilden iets doen na alle negatieve berichtgeving’, zegt Jenneke van Vliet, deelprojectleider van Bee Deals bij CLM. ‘Er speelt een felle discussie rond neonicotinoïden, de invloed van insecticiden op bijen. Het gaat namelijk slecht met bestuivers door diverse oorzaken. Natuurlijk hebben wij de antwoorden ook niet, maar we wilden wel oplossingsgericht iets bijdragen.’
Daaruit ontstond het project ‘Bee Deals’ (zie kader). Hierin werken ketenpartijen aan verbetering van de leefomgeving van bijen. Telers en kwekers worden aangemoedigd om bijvriendelijke maatregelen in de bedrijfsvoering op te nemen, zoals het zaaien van voedselrijke bloemenranden en het plaatsen van bijenhotels. Maar ook gemeenten, waterschappen, retailers en consumenten worden erbij betrokken.
‘Niet alleen de teler heeft belang bij de bij. De bij staat ook symbool voor een betere waterkwaliteit en de biodiversiteit. Door dit samen met de keten op te pakken, kunnen we meer bewerkstelligen’, stelt Van Vliet. ‘Daarbij is de bij een mooi symbool naar de consument toe. Het is een ‘aaibaar’ diertje.’
De Bee Deal in Greenport Boskoop betreft afspraken tussen hoogheemraadschap van Rijnland, gemeente Alphen aan den Rijn en stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop over de bijvriendelijke inrichting van het gebied. Boomkwekers zaaien bijvriendelijke mengsels in op braakgronden en perceelsranden, maar ook als omlijsting van hun waterbassins.
Daarbij worden speciale bijvriendelijke beplantingen en bloemenmengsels ingezet. Ook langs een nieuw, natuurlijk wandelpad is de berm bijvriendelijk ingezaaid.
Middelengebruik is ook een aandachtspunt, gaat Van Vliet verder. ‘We merken dat als er natuurvriendelijke alternatieven zijn, telers die maar wat graag willen proberen. We hebben dan ook per teelt een kaart ontworpen, waarbij milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen als alternatief worden aangeboden.’

Blij met de bij

Het project ‘Blij met de bij’ is een ander project voor het behoud van vitale bijen. Dit project is onderdeel van het Koepelproject Plantgezondheid van de Raad voor de Boomkwekerij, bestaande uit LTO-vakgroep Bomen en vaste planten en Anthos. ‘Het project moet nog meer bewustzijn onder telers creëren en het imago van de sector opkrikken’, zegt projectleider Wilco Dorresteijn.
‘In de media zijn de afgelopen jaren negatieve berichten verschenen over gifbespuitingen op tuinplanten. Dat is slecht voor het imago en onterecht. De bij is voor diverse boomkwekers essentieel. Zonder bestuiving geen bessen in planten als Pernettya, Besskimmia, Gaultheria en Ilex. Boomkwekers hebben daarom een belang bij gezonde bijen’, legt Dorresteijn uit.
‘Kwekers zijn juist milieubewust en natuurvriendelijk bezig. Het is van belang dat uit te dragen, zodat de omgeving weet hoe zij werken. Dat zorgt voor een beter imago en uiteindelijk ook voor een betere afzet.’
Het project richt zich dan ook vooral op contact maken tussen boomkwekers en imkersvereniging Het Groene Hart, het opzetten van een Facebookpagina en een Twitteraccount om uit te dragen wat boomkwekers doen aan het behoud van gezonde bijen, boomkwekers informeren over hoe ze nog meer rekening kunnen houden met bijen en natuurlijke vijanden op het bedrijf en consumenten informeren.
Het project ‘Blij met de bij’ wordt de komende periode uitgerold naar andere boomteeltregio’s.
Uiteindelijk doel van beide projecten is de leefomgeving van bijen te verbeteren door te zorgen voor voldoende voedsel, nestelgelegenheden en dat telers wijzer omgaan met bestrijdingsmiddelen. ‘Natuurlijk zijn er al telers die hier erg mee bezig zijn’, zegt Dorresteijn, ‘maar dat zijn vooral de voorlopers. Het doel van deze twee projecten is juist dat de kennis zich verspreidt en het project breder gedragen gaat worden.’

Voorlopers

Een van die voorlopers is boomkweker William de Bruijn uit Boskoop. Hij gaat op zijn kwekerij een deel inzaaien met een bloemenmengsel speciaal voor bijen, beschikbaar gesteld via het project ‘Bee Deals’.
‘Op deze manier willen we samen met stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop een steentje bijdragen aan vitale bijen. We komen al veel bijen tegen op onze kwekerij in de bloeiende heesters, en vooral in Diervilla. Als Diervilla in de zomer bloeit, hoor je alleen maar gezoem en zien we volop bijen, hommels en vlinders’, vertelt De Bruijn.
‘We introduceren dit jaar een nieuw soort Diervilla Honeybee. Diervilla is ideaal voor bijen, omdat het bloeit in een tijd als er niet veel heesters meer bloeien, maar de bij zich wel klaar moet maken voor de winter. Ook is het een plant die ongevoelig is voor ziekten en plagen. Gewasbescherming is daarom niet nodig.’
De interesse neemt toe, ziet Van Vliet. ‘We zijn al in gesprek met melkveehouders in Zuid-Holland. Meer kruidenrijk grasland of erfbeplanting kan al zo veel doen voor de bij. Ook koolzaadtelers hebben al interesse getoond, dus het zou me niets verbazen als er meer Bee Deals bijkomen.’