‘Toekomstgericht en toonaangevend zijn, daar houdt LTO aan vast’

De landelijke activiteiten werden drastisch afgeslankt en het bestuursapparaat in Den Haag werd ontmanteld. LTO kreeg een bottom-up structuur vanuit de regio’s. Tegelijkertijd kondigden toenmalig voorzitter Gerard Doornbos en directeur Dirk Duijzer hun aftreden aan.
Met deze besluiten kwam een eind aan de onrust en onduidelijkheid die ontstond door het uittreden van ZLTO uit LTO Nederland.
LTO Noord, ZLTO en LLTB vonden een vorm om toch de landelijke en internationale belangenbehartiging gezamenlijk op te pakken.
Nu, tien jaar later, staan de LTO-organisaties weer voor grote uitdagingen. Ze gaan die aan vanuit een unieke basispositie, meent Thijs Cuijpers, sinds enkele jaren directeur van LTO Nederland. ‘De kracht van LTO zit in de afdelingen. Daar zit de binding, op lokaal en regionaal niveau. In elke gemeente hebben de LTO-organisaties een afdeling en zijn er directe contacten met de politiek en met veel andere partijen.’

Belangen in beeld

De afdelingen zorgen ervoor dat op lokaal niveau de belangen van boeren en tuinders goed voor het voetlicht komen. Dat gebeurt ook door middel van initiatieven zoals open dagen, fietsroutes of zichtstallen. En niet zonder succes, stelt Cuijpers vast. ‘Niet voor niets kregen we vorige week weer een 7,6 van de Nederlandse burgers. Dat is heel erg goed. Sterker, dat is een unieke positie, die moeten we koesteren.’
Het aantal leden van de verschillende LTO-organisaties liep de afgelopen tien jaar behoorlijk terug. ‘Dat is niet meer dan logisch, gezien de schaalvergroting in de land- en tuinbouw. Het aantal ondernemers wordt steeds kleiner.
Maar de representativiteit van de LTO-organisaties is behoorlijk stabiel’, benadrukt de LTO-directeur. ‘We vertegenwoordigen nog steeds zo’n 65 procent van de productieomvang in de Nederlandse land- en tuinbouw. Vergelijk dat eens met de ontwikkeling bij bijvoorbeeld vakbonden en politieke partijen.’
Het is geen reden om achterover te leunen. ‘Integendeel, het legt bij ons als LTO-organisaties de opdracht neer om steeds te blijven zoeken hoe we het nog beter kunnen doen voor de leden.’
Cuijpers oordeelt dat LTO met name op het gebied van plant- en diergezondheid, ruimtelijke ordening, werkgeverszaken en internationale belangenbehartiging heel goed werk levert. ‘Op deze thema’s hebben we veel expertise in huis en zijn we erg goed georganiseerd.’
Veranderende omstandigheden vragen intussen continu aandacht. ‘De product- en bedrijfschappen zijn opgeheven, de LTO-organisaties hebben minder mensen in dienst. We moeten steeds zoeken naar meer efficiency. Vandaar dat ik vaak de term ‘slim meebewegen’ gebruik.’
De LTO-directeur stelt vast dat de manier van werken drastisch is veranderd. ‘Tien jaar geleden gingen er nog enorme hoeveelheden papier door de organisatie, we hadden vaste vergaderdata en het werk werd gedaan door een selecte club bestuurders. Nu werken we bijna papierloos en gaat alles veel sneller en flexibeler. Bijeenkomsten en vergaderingen worden steeds vaker op ad hoc-basis georganiseerd, de datumprikker is een veel toegepast instrument geworden. Dat leidt tot meer efficiency en een snellere besluitvorming.’
De komende jaren zal het veranderingsproces onverminderd doorgaan, verwacht Cuijpers. ‘Als organisatie moet je je voortdurend aanpassen aan je omgeving. Dat vragen de leden van ons. In de kern gaat het erom dat we in staat zijn en blijven om flexibel te opereren.’ Dat dat laatste lukt, geeft hij aan met enkele voorbeelden uit de afgelopen periode.
‘In het eindspel van de hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn vijf mensen vrijgemaakt om de belangen van de akkerbouw te behartigen in verband met de vergroening. Bij de laatste uitbraak van de hoogpathogene vogelgriep waren tien mensen in touw voor belangenbehartiging en ledeninformatie. En nu zetten vier mensen zich in voor de zaken rond de melkveewet en het fosfaatplafond. Het bewijst dat we flexibel zijn om dingen op te pakken en ook te laten vallen als dat nodig is. Daar zullen we in de toekomst nog meer naar toe moeten.’
LTO staat open voor samenwerking met andere organisaties, maar stelt daaraan wel een belangrijke voorwaarde. ‘Ook in zo’n samenwerking zullen we bij ons eigen verhaal blijven. Het zal er steeds om gaan dat we zaken oplossen in het belang van boeren en tuinders. Wij willen toekomstgericht, maatschappijbewust en toonaangevend zijn. En daar blijven we bij. Van daaruit zijn we bereid om te kijken hoe we kunnen samenwerken met anderen.’

Niet te bang zijn

Cuijpers wijst erop dat juist op dit gebied al verschillende initiatieven worden ontwikkeld. ‘Neem het feit dat de LTO-vakgroep Varkenshouderij samen met de Nederlandse Vakbond Varkenshouders kijkt hoe we met één geluid naar buiten kunnen treden. En dat de vakgroep Akkerbouw met de Nederlandse Akkerbouw Vakbond nadenkt over een brancheorganisatie akkerbouw. Dat past hierbij. We moeten niet te bang zijn voor dergelijke coalities.’
Cuijpers is ervan overtuigd dat ook over tien jaar de LTO-organisaties nog een belangrijke rol spelen in de belangenbehartiging voor Nederlandse boeren en tuinders. ‘We zijn de grootste economische sector in ons land. Voedsel zorgt voor een toegevoegde waarde van 42 miljard euro per jaar. We zijn vele malen groter dan sectoren als bijvoorbeeld chemie of water.’
En vergeet niet dat de omgeving nog steeds met verwondering en grote waardering kijkt naar de land- en tuinbouw, benadrukt Cuijpers. ‘Ook andere spelers elders in de wereld kijken met afgunst naar wat de Nederlandse land- en tuinbouw tot stand gebracht heeft. Onze kracht ligt in samenwerking, in de primaire sector en meer en meer in de keten. Daar moeten we mee doorgaan en daar hoort een sterke LTO-organisatie bij.’
De LTO-directeur heeft goede hoop dat het lukt om de huidige relatief hoge organisatiegraad vast te houden. ‘Het legt in elk geval de opdracht bij ons om voortdurend onze meerwaarde als organisatie te bewijzen. Dat is een stevige portie huiswerk, en zo voelt iedereen dat ook.’